Gdy przyszła mama po porodzie planuje karmić piersią, przede wszystkim powinna pamiętać o odpowiedniej edukacji z zakresu laktacji. Wiedza na temat fizjologii powstawania pokarmu w piersi, umiejętność rozpoznania prawidłowych wskaźników skutecznego karmienia oraz prawidłowe stosowanie pozycji laktacyjnych dadzą jej spokój i pewność w postępowaniu z noworodkiem. By przygotować się do karmienia piersią, warto również pamiętać o prawidłowej pielęgnacji i higienie piersi zarówno przed porodem, jak i podczas laktacji.
Właściwa pielęgnacja piersi w ciąży
Przyszłym mamom często wydaje się, że proces laktacyjny zaczyna się dopiero w momencie, gdy noworodek przychodzi na świat. To mylne przekonanie, gdyż piersi kobiety ciężarnej i zawarte w nich pęcherzyki mlekowe przygotowują się do wykarmienia dziecka już na etapie pierwszych miesięcy ciąży. Podstawowym i najbardziej widocznym objawem rozkręcającej się laktacji jest powiększenie się piersi, do którego dochodzi poprzez rozrastanie się pęcherzyków mlekowych. Na tym etapie każda przyszła mama może odczuwać delikatne spięcie i wrażliwość na dotyk w obrębie biustu.
Dobrą praktyką jest noszenie wygodnej i komfortowej bielizny, która nie będzie uciskała wrażliwych piersi. Dobór odpowiedniego biustonosza jest w tym momencie bardzo istotny. Należy również zwrócić uwagę na brodawki sutkowe, które po porodzie będą intensywnie używane przez noworodka. Warto zadbać o nie już na etapie ciąży i codziennie po wieczornej kąpieli nawilżać ich naskórek.
Taka pielęgnacja sprawi, że naskórek brodawki nie będzie przesuszony, a odporniejszy na pękanie. Nawilżając sutki każdego dnia, można zapobiec poranionym brodawkom, które są najczęstszym problemem laktacyjnym pojawiającym się w pierwszych dniach po porodzie.
Właściwa pielęgnacja piersi podczas laktacji
Piersi podawane do karmienia powinny być czyste, jednak nie muszą być sterylne. Podczas karmienia naturalnego nie jest zalecane każdorazowe mycie brodawek sutkowych przed przystawieniem dziecka do piersi. Flora bakteryjna, która znajduje się na skórze mamy, nie stanowi zagrożenia dla dziecka, ponieważ jest ona integralną częścią niemowlaka. Mleko mamy zawiera również przeciwciała, których zadaniem jest ochrona maluszka przed zakażeniami.
Częste mycie piersi i brodawek może doprowadzić do ich podrażnienia, ponieważ przyczynia się do usunięcia ze skóry naturalnego filmu ochronnego, który nawilża i natłuszcza brodawki, zapobiegając ich pękaniu. Piersi, które są zdrowe, nie wymagają mycia częściej niż raz dziennie podczas prysznica czy kąpieli. Podczas codziennych rytuałów kąpielowych do mycia piersi i brodawek nie powinno się używać preparatów antybakteryjnych lub żeli pod prysznic o intensywnym zapachu. W zupełności wystarczy zwykłe łagodne mydło. Pielęgnując skórę, trzeba również pamiętać o tym, że w czasie laktacji nie jest wskazane używanie perfumowanych balsamów oraz preparatów opartych na bazie substancji mogących wywołać uczulenie.
Przed każdym karmieniem nie trzeba zatem myć piersi, ale koniecznie należy umyć ręce. Dobrą metodą jest rozprowadzenie czystymi palcami kropli mleka na brodawce tuż przed przystawieniem dziecka do piersi. Pomaga ona usunąć drobne zanieczyszczenia oraz zapobiega podrażnieniom skóry.
Odpowiednio dobrana bielizna na czas laktacji
Biustonosz dla mamy karmiącej powinien być wybierany dopiero po porodzie, co wiąże się ze zmieniającym się rozmiarem piersi podczas pierwszych dwóch tygodni połogu. Okres nawału, czyli 3–4 dzień po porodzie, to moment, w którym piersi mogą być nawet 2 x większe od tych z czasu ciąży. Biustonosz kupiony w ciąży może zatem okazać się za mały i zbyt ciasny, natomiast ten kupiony podczas nawału po ustabilizowaniu laktacji będzie za duży.
Wybierając dobry stanik laktacyjny, należy sprawdzić, czy dokładnie podtrzymuje piersi, ale czy ich jednocześnie nie uciska. Ramiączka stanika powinny być dość szerokie – co najmniej 1,5–2 cm. Materiał, z którego będzie wykonany biustonosz, powinien być naturalny – bawełniany i oddychający. Bardzo wygodną opcją są biustonosze, które można rozpiąć z przodu lub gdy na miseczkach naszyte są specjalne odpinane klapki.
Gdy pojawiają się problemy
Czasami początki karmienia piersią sprawiają problemy, które w porę zdiagnozowane, szybko ustępują pod wpływem prawidłowego postępowania. Najczęstszym problemem laktacyjnym są popękane i poranione brodawki sutkowe. Taki stan niejednokrotnie sprawia, że karmienie piersią staje się przykre i bardzo nieprzyjemne. To właśnie problemy z brodawkami są najczęstszą przyczyną podjęcia decyzji o zakończeniu karmienia piersią.
Poranione brodawki są najczęściej konsekwencją nieprawidłowej techniki ssania noworodka. Zbyt płytkie chwytanie brodawki, bez obejmowania otoczki sutkowej sprawia, że naskórek pęka. Inną przyczyną może być krótkie wędzidełko podjęzykowe noworodka lub nieumiejętność prawidłowego przystawiania dziecka do piersi. Każdą z tych przyczyn powinna bez problemu wychwycić położna rodzinna, która odwiedza noworodka i jego mamę po porodzie podczas wizyt patronażowych.
Jak leczyć poranione brodawki?
Przede wszystkim należy zapewnić im dostęp powietrza. Nieprawidłowym postępowaniem jest zakładanie na poranione brodawki biustonosza z wkładkami laktacyjnymi. Wilgoć i ciepło, których będzie wtedy zbyt dużo, mogą spowodować namnożenie się drożdżaków i doprowadzić do zakażenia grzybiczego piersi.
Oprócz dostępu powietrza, istotnym czynnikiem wspomagającym leczenie poranionych brodawek jest odpowiednie nawilżenie naskórka. Świetnie sprawdzają się w tej sytuacji produkty z czystą lanoliną, którymi smaruje się brodawkę kilka razy dziennie. Ich wielką zaletą jest to, że nie trzeba ich zmywać z piersi przed każdym karmieniem.
Świetne rezultaty przynosi również posmarowanie brodawki po każdym karmieniu własnym mlekiem, które ma właściwości nawilżające i bakteriobójcze.
Kilka prostych porad:
- Dbaj o higienę ciała – pamiętaj o codziennym myciu się. Nie ma konieczności mycia piersi przed każdym karmieniem.
- Stosuj naturalne kosmetyki bez substancji zapachowych.
- Codziennie (najwyżej co drugi dzień) zmieniaj biustonosz.
- Często wymieniaj wkładki laktacyjne.
- Noś bawełniany biustonosz o grubych ramiączkach (najlepiej bez fiszbin), odpowiednio dobrany do rozmiarów twoich piersi.
- Unikaj uciśnięcia piersi np. fiszbiną lub podczas spania.
- Nawilżaj brodawki kilka tygodni przed porodem.
- Podczas laktacji zapewnij brodawkom dostęp powietrza.
- Na podrażnione brodawki stosuj naturalną lanolinę.
