Zaburzenie drożności nosa u niemowląt – jak sobie z nim poradzić?

Opieka Okołoporodowa poleca

Zarówno noworodek, jak i niemowlę do 6. tygodnia życia nie posiadają zdolności oddychania przez usta. To właśnie dlatego wszelkie nieprawidłowości w obrębie drożności małych nosków są poważnym problemem. Taki stan rzeczy realnie zagraża nie tylko zdrowiu, ale również życiu dziecka.

Zaburzenia funkcjonowania tej części ciała mogą doprowadzić do wystąpienia bezdechów i pojawienia się niebieskawego zabarwienia skóry oraz błon śluzowych. To nie wszystko! Konsekwencjami niedrożności nosa w tej sytuacji mogą być też: niedotlenienie mózgu, zachłystowe zapalenie płuc lub ogólna niewydolność oddechowa. Wynika zatem z tego jasno, że jeśli zaobserwujemy coś podobnego u dziecka, należy reagować natychmiast. 
Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

  • Jakie są objawy niedrożności nosa u niemowląt.
  • W jaki sposób sprawdzić, czy nos dziecka jest drożny.
  • Jak udrożnić mały nos.
  • Aspiratory do nosa – na co zwrócić uwagę.
  • Jak dbać o właściwy stan powietrza w domu.

Dzieci w okresie niemowlęcym są bardzo podatne na wszelkiego rodzaju infekcje, szczególnie te zlokalizowane w górnych drogach oddechowych. Wszystko dlatego, że ich układ immunologiczny nie jest jeszcze całkowicie wykształcony i nie działa tak jak u starszych dzieci. Wystąpienie katarku może wynikać także z innych rzeczy, takich jak np. intensywne zapachy w otoczeniu dziecka, alergie oraz bezpośredni kontakt z czynnikami, które drażnią błony śluzowe nosa. Jak już wspomniano wcześniej, niedrożność tej części ciała może być bardzo groźna dla najmłodszych, dlatego też rodzice powinni dbać o to, aby katar występował jak najrzadziej, a najlepiej wcale. 

Dlaczego u niemowląt występuje katar?

Powodów zatkanego nosa u małych dzieci może być naprawdę wiele. Do najczęstszych z nich należą:

  • krótkie i wąskie drogi oddechowe;
  • niepełna wydolność aparatu śluzowo-rzęskowego;
  • różnego rodzaju choroby przewlekłe; może to być zarówno mukowiscydoza, jak i uczulenie;
  • błędy rodzicielskie: niewłaściwa higiena nosa dziecka;
  • niewykształcony w pełni układ odpornościowy;
  • zły skład powietrza w miejscu, gdzie niemowlę przebywa najczęściej; chodzi szczególnie o występowanie zanieczyszczeń, ewentualnych alergenów, kurzu i innych pyłów;
  • infekcje w obrębie dróg oddechowych, na które maluchy są bardzo podatne.

Ponadto istnieje także możliwość, iż u dziecka wystąpiły pewne wady wrodzone, takie jak niewykształcenie lub zwężenie nozdrzy tylnych, zwężenie otworu gruszkowatego, zniekształcenia nosa (np. arynia, hiporynia, rozszczep wargi i podniebienia), jak również guzy zlokalizowane w linii pośrodkowej ciała (np. przepukliny oponowo-mózgowe, glejaki oraz cysty dermoidalne). 
Przyczyny mogą być również jatrogenne (np. połówkowy nieżyt nosa), metaboliczne (np. niedoczynność tarczycy). Powodem niedrożności nosa bywają też urazy różnego rodzaju (np. spowodowane wewnątrzmacicznym uciskiem nosa lub obrażeniami okołoporodowymi tej części ciała). To nie wszystko! Niekiedy winne tej nieprawidłowości są guzy nosa. Mogą być one łagodne (np. naczyniak limfatyczny lub krwionośny) lub złośliwe (np. chłoniaki lub mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy). 
Należy jednak mieć na względzie, że niedrożność nosa u najmłodszych najczęściej nie jest spowodowana czymś tragicznym, a pozbycie się tego problemu jest dość proste!

Objawy niedrożności nosa u małego dziecka

Niedrożność nosa u noworodków i niemowląt najczęściej objawia się w sposób następujący:

  • Sapka, czyli rodzaj bardzo ciężkiego oddechu. Utrudnione oddychanie jest w tym przypadku spowodowane wystąpieniem obrzęku błony śluzowej nosa. Nieleczona sapka może mieć opłakane konsekwencje, np. doprowadzić do zaistnienia wielu ciężkich chorób. Bywa również, iż zaburzenie to stanowi sygnał obecności schorzeń wrodzonych.
  • Stridor nosowy, zwany również świstem krtaniowym. Jest to rodzaj dźwięku, jaki powstaje wskutek wibrowania tkanek, kiedy dochodzi do przechodzenia powietrza przez drogi oddechowe, które uległy zwężeniu. Trzeba wiedzieć, iż stridor zawsze jest objawem czegoś, a nie samodzielną jednostką chorobową. Wyróżniamy stridor wdechowy, wdechowo-wydechowy oraz wydechowy. U dzieci nieprawidłowość ta wynika głównie z tego, iż najmłodsi mają odmienną budowę anatomiczną krtani. Oznacza to tyle, że krtań u nowo narodzonych jest zlokalizowana o dwa kręgi szyjne wyżej niż u dorosłych. Do jej obniżenia dochodzi dopiero podczas procesu rośnięcia. 
  • Katar śluzowo-ropny, najczęściej przebarwiony na żółto lub zielono. Zwykle pojawia się w przebiegu zakażeń wirusowych z nadkażeniem bakteriami. To element podostrej albo przewlekłej infekcji górnych dróg oddechowych.
  • Chrapanie, które często jest bagatelizowane. Tak naprawdę zjawisko to wynika z trudności w oddychaniu nosem, co z kolei może mieć tragiczne skutki, jeśli nie zostaną podjęte kroki w kierunku zwalczenia tego problemu.
  • Trudności podczas karmienia, czyli zachłystywanie się jedzeniem przez malucha.
  • Duszność wdechowa, czyli po prostu trudności związane ze swobodnym nabieraniem powietrza do płuc. Skutkuje to brakiem możliwości spokojnego, głębokiego wydechu. Jest to objaw, który przypomina problemy wynikające z astmy oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W przypadku noworodków i niemowlaków dodatkowo nie ma opcji, aby oddychały one przez usta, czego konsekwencje mogą być realnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.
  • Sinica. Pojawia się wtedy, kiedy krew w naczyniach włosowatych zawiera zbyt dużo odtlenowanej hemoglobiny – jest to niebieskoczerwone albo niebieskoszare zabarwienie skóry oraz błon śluzowych noworodka lub niemowlęcia. 

Jak sprawdzić drożność nosa malucha?

Z przyczyn oczywistych mały człowiek nie jest w stanie zakomunikować bezpośrednio, że ma kłopoty z wdychaniem i wydychaniem powietrza. Z tego względu rodzice muszą nieustannie obserwować swoją pociechę, ponieważ tylko to umożliwia prędką diagnozę zaistniałego problemu. Noworodki i niemowlaki oddychają wyłącznie noskiem, a więc kiedy tylko zaczyna im brakować powietrza, zanoszą się płaczem i krzykiem w akcie paniki. Ponadto niedrożność nosa w przypadku młodych pacjentów to także nieprzespane noce, które są trudne do zniesienia i dla malców, i dla dorosłych. Częste budzenie się w nocy to jeden z ważniejszych symptomów nieprawidłowości, jakiej poświęcony jest ten artykuł. 
Niedrożność nosa oznacza także kłopoty z karmieniem. Jeśli rodzic zauważy którykolwiek z wymienionych wcześniej symptomów, od razu musi zareagować. Jeśli zjawisko narasta lub utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie, a ponadto u niemowlęcia pojawia się podwyższona temperatura, natychmiast należy umówić wizytę u pediatry. 

Jak rozwiązać problem zatkanego nosa?

Niemowlę nie weźmie do rąk chusteczki i nie wydmucha w nią nosa. Z tego powodu o drożność tej części ciała muszą dbać rodzice. Warto zaznaczyć, iż czynność ta nie należy do szczególnie trudnych. Można w tym celu użyć aspiratora do nosa (tzw. odciągacza kataru). Mowa tutaj m.in. o powszechnie znanej gruszce do nosa, która jest w stanie odciągnąć z nosa wydzielinę. To najbardziej podstawowa wersja odciągacza, jaką można dostać na rynku.
Istnieje jednak także wiele innych wersji i opcji aspiratorów, dzięki czemu można znaleźć taki produkt, który będzie doskonale odpowiadał wymaganiom konkretnego klienta. Aspiratory i tzw. gruszki mają dobre opinie, więc wybór pomiędzy nimi jest zwykle podyktowany rzeczywiście osobistymi preferencjami klientów. Jeśli chodzi o warianty dostępnych na rynku przedmiotów tego typu, to są to przede wszystkim:

  • gruszki służące do wytwarzania podciśnienia w sposób mechaniczny,
  • urządzenia wykorzystujące siłę ssącą dorosłego,
  • aspiratory posługujące się siłą ssącą odkurzacza,
  • aspiratory elektroniczne zasilane bateryjnie lub poprzez bezpośrednie wpięcie do gniazdka.

Jak odciąga się katar u dziecka? Czynność tę należy wykonywać, gdy maluch zostanie wcześniej ułożony w bezpiecznym miejscu. Przed zabiegiem warto wkropić w nozdrza kilka kropli soli fizjologicznej lub użyć specjalnego sprayu (rozwinięcie tematu w dalszej części artykułu), a następnie ostrożnie wprowadzić końcówkę odciągacza do nozdrza i odessać nagromadzoną wydzielinę. 
Wiele osób zastanawia się nad tym, jak często korzystać z aspiratora do nosa. Na to pytanie nie ma jednej dobrej odpowiedzi, ponieważ zależy to od tego, jakie w danej chwili są potrzeby. W sytuacji gdy zachodzi konieczność korzystania z urządzenia, należy to robić. Jednocześnie nie można zapominać o nieustannym nawilżaniu błony śluzowej nosa, ponieważ wówczas dochodzi do rozrzedzenia obecnej tam wydzieliny. 

Dlaczego warto wybierać aspiratory odkurzaczowe?

Drożny nos niemowlęcia pozwala mu prawidłowo oddychać, ale także umożliwia właściwe karmienie oraz spokojny sen. To wszystko jest absolutnie najważniejsze w pierwszych miesiącach życia. 
Dlatego rodzice są zobowiązani jak najlepiej dbać o tę część ciała. Do usuwania ewentualnej wydzieliny najlepiej używać aspiratorów odkurzaczowych. Dlaczego? Istnieje kilka ważnych powodów:

  • są one po prostu bezpieczne, szczególnie jeśli urządzenie zostało wyposażone w reduktor siły ssącej, ponieważ wówczas można go używać bez względu na moc odkurzacza;
  • to rozwiązanie uniwersalne ze względu na to, iż działa z praktycznie każdym klasycznym modelem domowego odkurzacza;
  • efektywność – ze względu na odpowiednią moc;
  • są proste w obsłudze – mają mało części, a sama konstrukcja jest bardzo intuicyjna.

Lista plusów jest oczywiście o wiele dłuższa, ale wymienione zostały najważniejsze zalety. Warto dodatkowo zwrócić uwagę na inne elementy wyposażenia zestawu, jak choćby szczoteczka do czyszczenia, różne końcówki (tj. dla noworodka i dla starszego dziecka). Ponadto należy sprawdzić, czy aspirator ma status wyrobu medycznego, co także przemawia na jego korzyść.

Nosko, czyli aspirator kataru do każdego odkurzacza 

Aspirator do nosa Nosko to wyrób medyczny, który można podłączyć do dowolnego domowego odkurzacza. Urządzenie jest w stanie w bezpieczny i przede wszystkim skuteczny sposób usunąć nagromadzoną w nosie niemowlęcia wydzielinę, której nie jest w stanie wydmuchać samodzielnie. 
Zalety aspiratora Nosko są m.in. następujące:

  • delikatny dla wrażliwej śluzówki nosa – reduktor mocy ssącej zapewnia odpowiednie ciśnienie,
  • łatwy w użytkowaniu,
  • prosty w rozłożeniu na części i w procesie czyszczenia,
  • higieniczny – podłączenie końcówki pod kątem 90 stopni uniemożliwia przedostanie się wydzieliny do wężyka,
  • brak zawartości bisfenolu (BPA), dzięki czemu końcówki mogą być wyparzane,
  • sprawdzony przez wielu konsumentów, którzy potwierdzają jego wysoką jakość,
  • powszechnie dostępny w aptekach. 

W skład całego zestawu Nosko wchodzą dwie końcówki służące do czyszczenia nosa – jedna przeznaczona dla dzieci od 0 do 6 miesiąca życia i jedna dla maluchów mających ponad pół roku. Ponadto do produktu dołączona jest specjalistyczna szczoteczka do czyszczenia. 
Jak go używać? To bardzo proste! Wystarczy:

  • rozpylić roztwór izotoniczny w formie sprayu dla rozluźnienia wydzieliny;
  • włączyć odkurzacz i przystawić końcówkę aspiratora Nosko do jednej dziurki noska;
  • kolejnym krokiem jest zrobienie tego samego z drugą dziurką. 

W taki sposób można w łatwy sposób pozbyć się kataru z nosa. Aspirator pozwala na użycie stałego i niezmiennego ciśnienia. Jest to niezależne od tego, jaka siła ssąca odkurzacza zostanie ustawiona. Produkt zawsze pozostaje delikatny dla błon śluzowych. 
Po usunięciu aspiratora z nosa w pierwszej kolejności trzeba wyłączyć odkurzacz, dopiero potem odłączyć od niego Nosko. Po każdym użyciu należy przepłukać go bieżącą gorącą wodą, a samą końcówkę doczyścić, posługując się w tym celu dołączoną do zestawu szczoteczką.

Nawilżanie i zabezpieczanie nosa 

Uzupełnieniem procesu odciągania wydzieliny jest używanie specjalnych roztworów służących do jej rozrzedzania. Przyda się tutaj odpowiedni dozownik, czyli taki wytwarzający delikatną mgiełkę. 
Nie można zapominać także o nawilżeniu błon śluzowych nosa po całym zabiegu. W tym celu najlepiej wykorzystać maść zapewniającą także długotrwałą ochronę i tym samym zmniejszającą adhezję (tj. przywieranie) patogenów. 
Jakie produkty wybrać? Świetną propozycją jest linia produktów Nisita! Wspomniana maść została stworzona, by nawilżać przesuszoną błonę śluzową, a także łagodzić problemy dotyczące niedrożnego nosa. Służy ona zarówno do oczyszczania, jak i nawilżenia błon śluzowych, a także rozrzedza zaschniętą, nagromadzoną wcześniej wydzielinę, jakiej trudno się pozbyć. 
Z kolei spray do nosa Nisita opracowano tak, aby oczyszczał i następnie nawilżał śluzówkę nosa. Oba te produkty stosowane razem dają niesamowicie dobre rezultaty! Spray ułatwia także oddychanie, ponieważ sprawia, że zalegająca w małym nosku wydzielina staje się rzadsza. 

Co jeszcze? Dobry stan powietrza to podstawa!

Odsysanie wydzieliny z nosa dziecka to oczywiście bardzo istotny krok w kierunku przywracania drożności tej części ciała. Jednak to nie wszystko! Dbanie o górne drogi oddechowe polega także na zapewnieniu właściwego klimatu w domu, szczególnie jeśli chodzi o odpowiedni poziom wilgotności. Pokoje zawsze należy regularnie wietrzyć oraz odkurzać, a temperatura w pomieszczeniach raczej nie powinna przekraczać 20–21°C.
Jeśli u dziecka zaobserwowany zostanie problem zatkanego nosa, najlepiej układać je na brzuchu (jednak tylko wtedy, kiedy dziecko nie śpi!). Wówczas nagromadzona wydzielina będzie miała szansę wypłynąć bez żadnych dodatkowych czynności. Ponadto, gdy nos pozostaje niedrożny, maluchowi trzeba podawać więcej płynów niż zazwyczaj, a nos nawilżać przy pomocy sprayu i maści. Oczywiście, gdy zachodzi taka potrzeba, warto sięgnąć też po aspirator do nosa. Wszystko po to, aby niemowlak miał zapewniony odpowiedni komfort oddychania!

Przypisy