Spis treści:
- Przyczyny niedoczynności tarczycy
- Niedoczynność tarczycy — objawy
- Jak zdiagnozować niedoczynność tarczycy?
- Niedoczynność tarczycy — jak wpływa na płodność?
- Wpływ nieleczonej niedoczynności tarczycy na ciążę
- Leczenie niedoczynności tarczycy
- Przyjmowanie leków na niedoczynność tarczycy a karmienie piersią
- Czy niedoczynność tarczycy można całkowicie wyleczyć?
Przyczyny niedoczynności tarczycy
Główną przyczyną niedoczynności tarczycy w trakcie ciąży jest choroba Hashimoto. Istnieją jednak także inne przyczyny — należą do nich:
- podostre zapalenie tarczycy;
- poporodowa niedoczynność tarczycy;
- stan po usunięciu lub leczeniu nadczynności tarczycy;
- wpływ niektórych leków na funkcjonowanie tarczycy.
Zdarza się, że przyczyna niedoczynności tarczycy nie jest jednoznacznie ustalona i określa się ją jako idiopatyczną. Dodatkowo styl życia oraz dieta mogą mieć pewien wpływ na funkcjonowanie tarczycy, zwłaszcza w kontekście niedoboru jodu czy innych składników odżywczych.
Niedoczynność tarczycy — objawy
Niedoczynność tarczycy to schorzenie, które może manifestować się różnorodnymi objawami. Typowe symptomy tego zaburzenia obejmują:
- zwiększenie masy ciała;
- suchą skórę;
- ciągłe uczucie chłodu;
- trudności z koncentracją;
- pogorszenie nastroju;
- problemy z perystaltyką jelit;
- nadmierną senność;
- nieregularności w cyklu miesiączkowym;
- trudności z zajściem w ciążę.
Warto jednak zaznaczyć, że nie u wszystkich pacjentek wymienione wyżej objawy występują w tak wyraźny sposób. Co więcej, istnieje grupa kobiet, które cierpią na utajoną niedoczynność tarczycy, a mimo to nie doświadczają żadnych zauważalnych objawów. Z tego względu rozpoznanie tego schorzenia wyłącznie na podstawie obserwacji klinicznych może być wyjątkowo trudne.
Jak zdiagnozować niedoczynność tarczycy?
Podstawą diagnozy jest analiza objawów zgłaszanych przez pacjenta, takich jak zmęczenie, przyrost masy ciała, osłabienie, depresja, problemy z koncentracją, czy problemy z regulacją temperatury ciała. Lekarz przeprowadza także dokładny wywiad medyczny, aby dowiedzieć się o ewentualnych czynnikach ryzyka, chorobach przewlekłych oraz historii rodzinnej.
Podstawowym narzędziem diagnostycznym są badania tarczycy określające poziomy:
- hormonu tyreotropowego (TSH);
- hormonów tarczycowych, takich jak tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3).
Aby potwierdzić niedoczynność tarczycy, lekarz dąży do ustalenia przyczyn tego schorzenia. W tym celu pomocne jest przeprowadzenie USG tarczycy.
Niedoczynność tarczycy — jak wpływa na płodność?
W przypadku niedoczynności tarczycy zaburzenia hormonalne mogą wpływać na nieregularności w cyklach menstruacyjnych. Bezowulacyjne cykle stanowią poważną przeszkodę w staraniu się o dziecko, ponieważ nawet jeśli dojdzie do stosunku płciowego w odpowiednim czasie, brak owulacji uniemożliwia zapłodnienie komórki jajowej.
Wpływ nieleczonej niedoczynności tarczycy na ciążę
Nieleczona niedoczynność tarczycy stanowi poważne zagrożenie dla przebiegu ciąży, niosąc ze sobą liczne negatywne konsekwencje:
- Większe ryzyko poronienia — zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży.
- Przedwczesne oddzielanie się łożyska i krwotoki poporodowe — stanowią zagrożenie zarówno dla matki, jak i dziecka;
- Wpływ na zdrowie matki na ogólny stan zdrowia kobiety w ciąży, powodując zmęczenie, osłabienie, zaburzenia nastroju;
- Zaburzenia rozwoju płodu — niedobór hormonów tarczycy w okresie ciąży może negatywnie wpłynąć na zdolność płodu do prawidłowego rozwoju.
Leczenie niedoczynności tarczycy
W przypadku wielu kobiet, które cierpią na niedoczynność tarczycy, podejmowanie leczenia jest kluczowe już na etapie planowania ciąży. Leczenie niedoczynności tarczycy nie tylko nie przeszkadza w zajściu w ciążę, ale jest wręcz zalecane, aby zapewnić prawidłowy rozwój dziecka. W terapii często wykorzystuje się preparaty lewotyroksyny, które są rodzajem substytutu naturalnych hormonów tarczycy. Nawet w przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy, leki są zazwyczaj kontynuowane podczas planowania ciąży i w jej trakcie.
W trakcie pierwszego trymestru ciąży dąży się do utrzymania poziomu hormonu tyreotropowego (TSH) poniżej 2,5 mIU/l, natomiast w drugim i trzecim trymestrze nie przekracza się wartości 3 mIU/l. Po rozpoznaniu ciąży, dawkę leków stosowanych przed ciążą zazwyczaj nieznacznie się zwiększa.
Przyjmowanie leków na niedoczynność tarczycy a karmienie piersią
Przyjmowanie lewotyroksyny nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią. Lek nie przenika do mleka matki w ilościach, które mogłyby zaszkodzić dziecku, dlatego kobiety z niedoczynnością tarczycy mogą bezpiecznie karmić piersią malucha — pod warunkiem że matka znajduje się pod nadzorem medycznym, czyli regularnie udaje się na konsultacje lekarskie.
Czy niedoczynność tarczycy można całkowicie wyleczyć?
Istnieją różne przyczyny tego schorzenia, jednak tylko niewielka część z nich może ustąpić bez konieczności długotrwałego leczenia. Znacznie częściej niedoczynność tarczycy jest wynikiem:
- schorzeń takich jak choroba Hashimoto,
- stanu po zabiegu jodowania lub po usunięcia samej tarczycy.
W tych przypadkach niedoczynność tarczycy jest niestety trwałym i nieodwracalnym stanem. Osoby dotknięte tymi chorobami muszą przyjmować leki zastępcze hormonów tarczycy przez całe życie, aby utrzymać prawidłowe funkcjonowanie organizmu i minimalizować objawy niedoczynności tarczycy.
Bibliografia:
- Bednarczuk T., Miśkiewicz P., Niedoczynność tarczycy w ciąży, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/79804,niedoczynnosc-tarczycy-w-ciazy [dostęp online: 25.09.2023]
- Choroby tarczycy w ciąży: zalecenia postępowania Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/view/EP.a2021.0089 [dostęp online: 25.09.2023]
- Kocięda K., Wpływ Hashimoto i niedoczynności tarczycy na płodność. Czy dietoterapia może pomóc w leczeniu niepłodności?, https://thyroset.pl/blog/wplyw-hashimoto-i-niedoczynnosci-tarczycy-na-plodnosc/ [dostęp online: 25.09.2023]
- Sopońska P., Niedoczynność tarczycy a zajście w ciążę, https://www.klinikainvicta.pl/blog/niedoczynnosc-tarczycy-a-zajscie-w-ciaze/ [dostęp online: 25.09.2023]
