Dolegliwości bólowe kręgosłupa po porodzie

Aktualności

Obecnie fizjoterapia kobiet w ciąży oraz w połogu jest osobną dziedziną rehabilitacji. Ma na celu profilaktykę, diagnozowanie oraz eliminowanie powikłań, a także dolegliwości, jakie powstały w okresie ciąży, porodu, połogu oraz później.

Kobiety po porodzie wracają do formy w zróżnicowanym tempie. Zakłada się, że okres połogu winien trwać od sześciu do ośmiu tygodni. W tym czasie kobieta powinna wrócić do swojego stanu sprzed ciąży i porodu. Czasem jednak zdarza się, iż powrót do sprawności jest utrudniony.

REKLAMA

Dolegliwości bólowe kręgosłupa

Dolegliwości kręgosłupa dotyczą ok. 80% populacji. Stanem, w którym najczęściej dochodzi do dolegliwości bólowych kręgosłupa, jest okres ciąży i połogu. Ból kręgosłupa po porodzie jest spotykany trochę rzadziej niż ból kręgosłupa w okresie ciąży. W pierwszych tygodniach po porodzie zazwyczaj nie jest niepokojącym objawem, gdyż wynika ze zmian, które zaszły w organizmie kobiety w czasie ciąży. Mimo to skorzystanie z technik fizjoterapeutycznych, które wpłyną na polepszenie jakości codziennego życia oraz pomogą zredukować uciążliwe dolegliwości bólowe kręgosłupa, jest jak najbardziej wskazane. Zdarza się jednak, iż po porodzie dolegliwości bólowe kręgosłupa nie ustępują. Jest to dolegliwość często spotykana i równie często lekceważona oraz nieleczona. Kobietom po porodzie nieraz doskwiera ból kręgosłupa. Celem fizjoterapii jest usunięcie przyczyny dolegliwości, a także edukacja na temat profilaktyki.

Kręgosłup w ciąży i po porodzie

Sylwetka kobiety od okresu sprzed ciąży do okresu po ciąży przechodzi niemałą metamorfozę. W czasie ciąży dochodzi do utraty stabilizacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa, a także zmian podparcia kolumny kręgosłupa w segmencie ruchowym z trzypunktowego, w skład którego wchodzi dysk oraz stawy międzywyrostkowe, na dwupunktowy – powierzchnie stawowe bądź jednopunktowy – dysk. Natomiast po ciąży kręgosłup znów zaczyna zbliżać się do postawy sprzed ciąży. Jest to jednak utrudnione z powodu rozciągniętych mięśni brzucha. Potrzeba czasu, aby wróciły one do formy sprzed ciąży. W wyniku tego ciężar ciała spoczywa głównie na mięśniach grzbietu.

Przyczyny dolegliwości bólowych kręgosłupa po ciąży

Dolegliwości bólowe mogą się nasilać z powodu osłabionych i przede wszystkim rozciągniętych mięśni brzucha. Słabe mięśnie grzbietu także mogą być przyczyną odczuwania dolegliwości bólowych kręgosłupa. Jeżeli bóle pleców nie pojawiły się bezpośrednio po porodzie, nie oznacza to, iż wcale się nie pojawią. Kobieta po porodzie zaczyna nosić dziecko, podnosić je, odkładać, wyciągać z łóżeczka, karmić itp. Nierzadko kobiety wykonują te czynności w nieprawidłowych pozycjach. Często się garbią, a stale rosnąca waga dziecka coraz bardziej obciąża plecy.
Na stabilność pleców wpływają m.in. więzadła. Pod koniec ciąży rozluźnia się cały aparat więzadłowo-mięśniowy. Wszystkie więzadła oraz torebki stawowe ulegają rozluźnieniu pod wpływem hormonu – relaksyny. Ułatwia ona poród właśnie poprzez rozluźnienie układu kostno-więzadłowego. Taki stan utrzymuje się jeszcze przez jakiś czas po porodzie. W tym czasie ból może pojawiać się częściej. Dolegliwości bólowe kręgosłupa są silniej odczuwane przez osoby, które cierpiały wcześniej na inne schorzenia kręgosłupa, niż przez osoby, które nie miały żadnych schorzeń.

Ćwiczenia a ból kręgosłupa po ciąży

Przeciążone, zbyt napięte mięśnie grzbietu utrudniają poruszanie się, spinają ciało, wpływają na wykonywanie ruchów. Bierny wypoczynek daje tylko chwilową ulgę. Aby zmniejszyć bądź całkowicie zlikwidować dolegliwości bólowe kręgosłupa, należy wdrożyć terapię, która przyniesie oczekiwane efekty.
Rehabilitacja po ciąży jest wskazana, ma bowiem na celu wzmocnienie osłabionych mięśni oraz aparatu więzadłowo-stawowego. Znacznie zwiększona masa ciała oraz zmiany będące pozostałością po ciąży są wskazaniem do prowadzenia kinezyterapii. Ćwiczenia mogą zostać wprowadzone po zakończeniu połogu. Przed jego końcem nie należy podejmować zbyt dużej aktywności.
W początkowym okresie połogu zaleca się wykonywanie ćwiczeń, które wpływają na uelastycznienie mięśni brzucha oraz mięśni dna miednicy, ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń poprawiających krążenie, naukę przyjmowania prawidłowej postawy ciała, aby przywrócić warunki biomechaniczne sprzed ciąży. Wraz z upływem czasu połogu zwiększa się intensywność ćwiczeń. Skutecznie wpływają one na likwidowanie dolegliwości bólowych kręgosłupa. Powinny być dobierane indywidualnie. Po porodzie nie powinno się zbyt szybko rozpoczynać aktywności fizycznej, nie powinna być ona także zbyt intensywna. Dolegliwości bólowe po nadmiernej aktywności fizycznej, zamiast się zmniejszać, będą się nasilać.
 

 

Piśmiennictwo

  1. Bręborowicz G., Ginekologia i położnictwo, PZWL, Warszawa 2007.
  2. Depa A., Wolan A., Przysada G., Wpływ rehabilitacji na zmianę ruchomości kręgosłupa oraz subiektywne odczuwanie bólu u chorych z zespołem bólowym w odcinku lędźwiowym, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008; 2: 116–124.
  3. Grzegorczyk J., Kwolek A., Współczesne poglądy na temat rehabilitacji w bólach krzyża, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005; 3: 289–292.
  4. Karowicz-Bilińska A., Sikora A., Estemberg D., Brzozowska M., Berner-Trąbska M., Kuś E., Kowalska-Koprek U., Fizjoterapia w położnictwie, Ginekologia Polska 2010; 81 (6): 441–445.
  5. Kwolek A., Korab D., Majka M., Rehabilitacja w zespołach bólowych dolnego odcinka kręgosłupa – zasady postępowania, Postępy Rehabilitacji 2004; 18 (3): s. 27–31.
  6. Majchrzycki M., Mrozikiewicz P., Kocur P., Bartkowiak P., Wieczorek J., Hoffmann M., Stryła W., Seremiak-Mrozikiewicz A., Grześkowiak E., Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa u kobiet w ciąży, Ginekologia Polska 2010; 81 (11): 851–855.
  7. Opala-Berdzik A., Dąbrowski S., Postępowanie fizjoterapeutyczne w przypadku rozstępu mięśni prostych brzucha u kobiet w ciąży i po porodzie, Fizjoterapia 2009; 17 (4): 67–70.

Przypisy