Płacz, krzyk, których najczęstszą przyczyną jest kolka niemowlęca, to zjawisko wzbudzające niepokój rodziców oraz przyczyna bardzo częstych porad i wizyt u pediatry czy pielęgniarki pracującej z dziećmi. Nieukojony płacz jest podstawową przyczyną zespołu potrząsanego dziecka i depresji u matek [1]. Co ciekawe, w Polsce lekarze pediatrzy znacznie rzadziej myślą o kolce jako przyczynie zespołu potrząsanego dziecka (50%) niż pediatrzy niemieccy (90%), co wskazywać może na pewne niedostatki w szkoleniu lekarzy i w ogóle społeczeństwa w tej materii. Wszystkie te zjawiska potęgowane są niespójnymi zaleceniami odnośnie do postępowania, a także setkami z reguły straszących i mrożących krew w żyłach doniesień w mediach społecznościowych i internecie. Na to wszystko często nakłada się współcześnie brak wsparcia np. ze strony starszego pokolenia mieszkającego z reguły z dala od wnuków/wnuczek.
Czas płaczu w ciągu doby, nawet niemowląt zdrowych, jest bardzo zróżnicowany – są dzieci płaczące długo i często (5–6 godz./24 godz.), są także średnio płaczące, jak i te całkiem ciche, rzadko i krótko płaczące (20–30 min/24 godz.). Ten rozrzut ilustruje ryc. 1.
Największe nasilenie nawet fizjologicznego płaczu przypada (ilustruje to ryc. 1.) na 2.–3. miesiąc życia (m.ż.). Większość dzieci płacze w godzinach późnopopołudniowych [4, 5], czyli w okresie najtrudniejszym do przetrwania na skutek całodniowego zmęczenia opiekunów. Blisko 20% rodziców dzieci płaczących określa ten stan jako niepokojący [4].
Nie da się, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia, rozdzielić wpływu zachowania niemowlęcia na zachowania matki, i odwrotnie. To ich wzajemne oddziaływanie może potęgować lub łagodzić płacz. Płacz niemowlęcia może bardzo niekorzystnie wpływać na stan psychiczny matki i w konsekwencji znacznie nasilać płacz u dziecka. Naszym zadaniem jest przerwać ten stan błędnego koła dostępnymi i bezpiecznymi metodami.
Co to jest i skąd bierze się kolka niemowlęca?
Aby rozpoznać kolkę niemowlęcą, spełnione muszą być wszystkie wymienione poniżej kryteria (tzw. Kryteria Rzymskie IV z 2016 r.) [6]:
- Początek objawów < 5 m.ż.
- Nawracające i przedłużone okresy płaczu, niepokoju, grymaszenia rozpoczynające się i kończące bez uchwytnej przyczyny, którym rodzice nie mogą zaradzić.
- Prawidłowy rozwój fizyczny, brak gorączki lub innych chorób.
Definicja ta stworzona została bardziej w celu prowadzenia badań naukowych niż codziennej praktyki, niemniej wydaje się przydatna i pozwala się nam porozumieć. Objawy typowe dla kolki niemowlęcej ilustruje ryc. 2.
Chcąc zastosować te kryteria w praktyce, trzeba przede wszystkim drogą wywiadu oraz badania fizykalnego wyeliminować czynniki ryzyka poważnych chorób natury organicznej, czyli tzw. czerwone flagi.
Czerwonymi flagami w tym przypadku są [7–10]:
- ekstremalny lub bardzo wysokotonowy, piskliwy płacz,
- brak rytmu snu i czuwania,
- obecność częstych regurgitacji, wymiotów, biegunki i/lub spadku masy ciała,
- pojawienie się objawów po 4. m.ż.,
- brak przyrostów masy ciała,
- migrena w wywiadzie rodzinnym,
- atopia w wywiadzie rodzinnym,
- nieprawidłowości w badaniu fizykalnym,
- leki przyjmowane przez matkę,
- gorączka lub inna choroba u dziecka,
- znaczny niepokój rodziców,
- rodzicielska depresja (zwłaszcza matczyna).
Mimo ponad 50 lat badań patogeneza kolki nie jest w pełni poznana, a optymalne postępowanie diagnostyczno-lecznicze cały czas jest przedmiotem dyskusji, źródłem znacznego niepokoju rodziców i opiekunów oraz personelu medycznego, nie mówiąc o niekiedy znacznej frustracji spowodowanej nie zawsze zadowalającymi efektami.
Etiologia płaczu niemowląt wydaje się wieloczynnikowa i może być związana z zaburzeniami karmienia, perystaltyki jelit, zmianami hormonalnymi lub czynnikami behawioralnymi [11, 12].
Współczesna koncepcja kolki zakłada również jej wyraźny związek ze zmianami mikrobioty jelitowej (określanymi mianem dysbiozy) oraz występowaniem minimalnego stanu zapalnego jelit, na co wskazuje coraz więcej dowodów naukowych.
Dysbioza to określenie współcześnie modne, niedające się jednak ściśle sprecyzować, ale którego istota sprowadza się do sytuacji, w której zachodzą równoczasowo trzy zjawiska: spadek liczby korzystnych bakterii, nadmierny rozwój bakterii potencjalnie patogennych oraz drastyczny spadek zróżnicowania gatunkowego (szczepowego) mikro-
bioty [13]. Dysbiozie u wcześniaków, noworodków i małych niemowląt sprzyja poród cięciem cesarskim, karmienie mlekami modyfikowanymi, jak również nierzadkie w okresie wczesnodziecięcym antybiotykoterapie. Wpływ cięcia cesarskiego na dysbiozę ilustruje ryc. 3.
Nie sposób pominąć także związków dysbiozy i jej następstw z zaburzeniami funkcjonowania OUN, czyli z osią jelito-mózg (i osią działającą w oczywisty sposób także w przeciwnym kierunku). Związki te ilustruje ryc. 4.
Leczenie kolki i znaczenie określonych pro
...Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
