Wystawianie recept i ordynowanie leków – kompetencje położnych

Prawo i dokumentacja

Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej dała nowe możliwości naszej grupie zawodowej i wpisała ją w poszerzony katalog osób uprawnionych do wystawiania recept z refundacją. Od 1 stycznia 2016 r. położna i pielęgniarka posiadająca stosowne wykształcenie w ramach udzielania świadczeń ma prawo samodzielnie: ordynować leki zawierające określone substancje (z wyłączeniem tych zawierających środki odurzające, bardzo silnie działające, psychotropowe), środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wystawiać na nie recepty, ordynować określone wyroby medyczne – wystawiać na nie zlecenia i recepty.

Niezbędne do wykonania tych czynności jest posiadanie dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia (na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo) lub tytuł specjalisty oraz kurs specjalistyczny w tym zakresie. W ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie leczenia, diagnostyki i rehabilitacji pielęgniarka lub położna po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo lub uzyskaniu tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa/położnictwa po ukończeniu kursu specjalistycznego może wystawiać recepty na kontynuację danych zleceń. W obu przypadkach obowiązek ukończenia kursu specjalistycznego nie dotyczy osób, które w ramach kształcenia w szkołach pielęgniarskich i w szkołach położnych lub w ramach szkolenia specjalizacyjnego nabyły wiedzę objętą takim kursem. Dodatkową kompetencją jest możliwość wystawiania skierowania na określone badania diagnostyczne (np. badania laboratoryjne, z wyłączeniem metod niosących podwyższone ryzyko dla pacjenta). W tym przypadku wymagany jest tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa oraz dyplom ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia. 
W celu uzyskania prawa do wystawiania recept i ordynowania leków w pierwszej kolejności należy sprawdzić swoje uprawnienia płynące z posiadanego wykształcenia. Jeśli w toku studiów program nie przewidywał takiego zakresu kształcenia, stosowny kurs można odbyć w okręgowej izbie pielęgniarek i położnych lub w innym podmiocie prowadzącym stosowne kursy. Kurs musi zostać odnotowany w Systemie Monitorowania Kształcenia (SMK). Po uzyskaniu stosownego wykształcenia w zależności od formy zatrudnienia należy uzyskać uprawnienia do pobierania numerów recept. Dla osób zatrudnionych w podmiocie leczniczym to pracodawca zapewnia pulę numerów recept. Dla osób prowadzących praktykę zawodową lub chcących wystawiać recepty pro familia i pro auctore konieczne jest zgłoszenie się do właściwego oddziału NFZ w celu uzyskania uprawnienia do pobierania numeru recept z Portalu NFZ. Konieczne w tym celu będzie jednorazowe stawiennictwo w oddziale lub delegaturze NFZ. 
Kiedy pielęgniarka lub położna posiada już możliwość wystawiania recept, aby leki mogły być objęte refundacją na podstawie wystawionej przez nią recepty, konieczne jest spełnienie poniższych warunków: 

  • podpisanie z NFZ umowy upoważniającej do wystawiania recept na refundowane leki, wyroby medyczne i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego (placówka medyczna),
  • wykonywanie zawodu (w ramach kontraktu, wolontariatu, stosunku służbowego) lub wykonywanie pracy (na podstawie umowy o pracę) u świadczeniodawcy posiadającego umowę z NFZ umożliwiającą wystawianie recept na preparaty refundowane,
  • posiadanie uprawnień zawodowych i indywidualnego numeru recepty.
     

Dany lek musi znajdować się na publikowanej przez Ministerstwo Zdrowia liście leków refundowanych, a ta jest ogłaszana co dwa miesiące na stronie internetowej.
Ważny jest również system kontroli tego, komu przepisywany jest dany lek z refundacją. W ramach swoich uprawnień jako pielęgniarki i położne mamy możliwość wystawiania recept refundowanych:

  • Honorowym Zasłużonym Dawcom Krwi lub Zasłużonym Dawcom Przeszczepu, na podstawie ważnej legitymacji, objętych wykazem (określonym w odrębnym rozporządzeniu),
  • Honorowym Zasłużonym Dawcom Krwi lub Zasłużonym Dawcom Przeszczepu, na podstawie ważnej legitymacji – leków, które świadczeniobiorca może stosować w związku z oddaniem krwi lub szpiku,
  • świadczeniobiorcom powyżej 75 roku życia, zgodnie z aktualnym wykazem leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia i wyrobów medycznych – co nie dotyczy położnych,
  • inwalidom wojennym,
  • innym osobom (rolnicy, duchowni, żołnierze w służbie czynnej) na podstawie przepisów o refundacji leków,
  • refundacja na zasadach ogólnych. 
     

W przypadku błędnie wystawionej recepty z refundacją podmiot wystawiający zobowiązany jest zwrócić NFZ kwotę niewłaściwie udzielonej refundacji, dlatego tak ważna jest aktualizacja wiedzy i wytycznych w tym zakresie.
Mówiąc o ordynowaniu leków, należy przybliżyć samą definicję leku, którym jest każda substancja, niezależnie od pochodzenia (naturalnego lub syntetycznego), nadająca się do bezpośredniego wprowadzania do organizmu w odpowiedniej postaci farmaceutycznej w celu osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego lub zapobiegania chorobie, podawana w ściśle określonej dawce. Lek to substancja modyfikująca procesy fizjologiczne w taki sposób, że hamuje przyczyny lub objawy choroby lub zapobiega jej rozwojowi. Określenie to stosuje się też w stosunku do substancji stosowanych w celach diagnostycznych (np. metoklopramid w diagnostyce hiperprolaktynemii) oraz środków modyfikujących niezmienione chorobowo funkcje organ...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy