„Nowy Ład”

Prawo i dokumentacja

Od 1 stycznia 2022 roku obowiązują nowe przepisy w ramach pakietu zmian do wielu ustaw, w tym również tych, które wzbudzają chyba najwięcej emocji, mianowicie – podatkowych. Zmiany te nazywane m.in.: „Nowym Ładem”, „Polskim Ładem” lub „Nowym Polskim Ładem” dotkną również osoby wykonujące zawody medyczne, w tym położnych.

Medycy prowadzący działalność gospodarczą, a więc prowadzący własne praktyki lub pracujący na kontraktach, do tej pory mogli dokonać wyboru spośród czterech form opodatkowania:

REKLAMA

  • według zasad ogólnych (skala podatkowa),
  • podatek liniowy,
  • ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
  • karta podatkowa.
  • Możliwości opodatkowania działalności po zmianie przepisów
  • Nowe przepisy przewidują wybór jednej z trzech form opodatkowania:
  • podatek dochodowy na ogólnych zasadach (według skali podatkowej),
  • podatek liniowy – według stawki 19%,
  • ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – według stawki 14%.

Na wybór formy opodatkowania przewidziany został czas:

  • do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo
  • do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.

Jeśli zatem przychody z prowadzonej działalności gospodarczej zostały osiągnięte w styczniu tego roku, termin upływał 20 lutego 2022 r. W przypadku braku złożenia w tym terminie oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie podatku liniowego albo w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dochody z działalności gospodarczej w 2022 r. będą opodatkowane na zasadach ogólnych według skali 
podatkowej.

Stawka ryczałtu

Zmiany, jakie Polski Ład wprowadził w przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych lub liniowo, objęły wszystkich bez względu na branżę, również medyków. W odniesieniu do ryczałtu i karty podatkowej niektóre nowe przepisy objęły swym zakresem tylko przedstawicieli profesji związanych z ochroną zdrowia. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne do końca 2021 r. przewidywała dwie stawki podatku dla medyków: 15% i 17%.
Usługi świadczone w ramach wolnego zawodu opodatkowane były do tej pory stawką 17%. W katalogu wolnych zawodów świadczonych w ramach własnej działalności gospodarczej, poza lekarzami i lekarzami dentystami, lekarzami weterynarii, technikami dentystycznymi, felczerami i pielęgniarkami, psychologami oraz fizjoterapeutami, znajdowały się również położne. 
Formą opodatkowania często wybieraną przez zawody medyczne jest ryczałt. Usługi w zakresie opieki zdrowotnej, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów, opodatkowane były stawką 15%. Tyczyło się to usług wymienionych w dziale 86 PKWiU (Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług). Były to wymienione szczegółowo w punktach usługi:

  • świadczone przez szpitale,
  • w zakresie ogólnej lub specjalistycznej praktyki lekarskiej,
  • w zakresie praktyki dentystycznej,
  • a także „pozostałe usługi w zakresie opieki zdrowotnej”, świadczone m.in. przez położne.

To, czy medyk prowadzący prywatną praktykę powinien rozliczać się według stawki 15 czy 17%, zależało od tego, czy zatrudnia inne osoby (na podstawie umów o pracę lub cywilnoprawnych). Jeśli nie, jego działalność uważana była za wolny zawód wykonywany osobiście i należało zastosować stawkę 17%. Jeśli usługi świadczone były przy pomocy innych osób, wówczas w grę wchodziła niższa stawka podatkowa – 15%.
W „Nowym Ładzie” profesje medyczne zostały wykreślone z listy wolnych zawodów w rozumieniu ustawy o ryczałcie. Oznacza to, że przychody osiągane ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej (dział 86 PKWiU) będą opodatkowane według jednej stawki ryczałtu niezależnie od tego, czy świadczone będą osobiście, czy też z pomocą osób zatrudnionych. Ponadto stawka ta została obniżona do 14%.
Medyk rozliczający się ryczałtem zapłaci więc 14% podatku, zamiast jak dotąd 15% czy 17%. Decydując się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, nie trzeba już będzie się zastanawiać, czy działalność prowadzona jest w formie wolnego zawodu osobiście, czy też przy zatrudnieniu innych osób.

Składka zdrowotna

Istotna zmiana dotyczy zasad naliczania składki zdrowotnej od ryczałtu ewidencjonowanego – reforma zakłada de facto podwyższenie składki. Początkowo planowano obniżyć ją do 1/3 wysokości stawki podatku. Mimo że limit procentowy ma się nie różnić od dotychczasowego i będzie wynosił 9%, to jednak zmianie ulegnie zasada ustalania podstawy jej wymiaru. Wysokość składki będzie uzależniona od wysokości przychodu deklarowanego przed organami podatkowymi i będzie musiała być umieszczona w comiesięcznych raportach ubezpieczeniowych przekazywanych organom ZUS.
Nowe przepisy zakładają, że miesięczna składka będzie wynosić 9% podstawy równej:

  • 60% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach do kwoty 60 tys. zł,
  • 100% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 60 tys. zł do 300 tys. zł,
  • 180% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 300 tys. zł.

Obecnie podstawa ta nie może być niższa niż 75% przeciętnego wynagrodzenia. 
Jedna z najbardziej kontrowersyjnych zmian, jaką przyniósł ze sobą „Nowy Ład”, dotyczy składki zdrowotnej. W jej wyniku usunięte zostało praw do odliczania składki od podatku, co do tej pory w wielu przypadkach obniżało jego wartość.

Karta podatkowa

Ustawa o ryczałcie przewiduje jeszcze jedną rozliczeniową alternatywę: w postaci karty podatkowej. Karta podatkowa jest najprostszą z form opodatkowania – stawka podatku ustalana jest w niej kwotowo i nie zależy od przychodów ani dochodów, jakie wykazuje przedsiębiorca. W przypadku medyków korzystających z karty wysokość podatku uwarunkowana jest liczbą godzin przepracowanych w ramach wykonywanego zawodu w ciągu miesiąca.
„Nowy Ład” generalnie ogranicza prawo do karty podatkowej. W bieżącym roku z tej formy opodatkowania nie będą mogli skorzystać ci, którzy nie korzystali z niej dotychczas. W przypadku profesji związanych z ochroną zdrowia zmiany są jeszcze dalej idące. Mianowicie możliwość takiego opodatkowania tracą przedstawiciele zawodów medycznych (w tym położne) wykonujący działalność „na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej”. Oznacza to, że prawa do rozliczeń kartą podatkową nie będą mieli medycy na kontraktach, którzy prowadzą własną działalność i wiążą się umową przykładowo z przychodnią czy szpitalem. 
Podsumowanie rozważań w kontekście karty podatkowej:

  • Medycy rozliczający się przy użyciu tej formy opodatkowania i pozostający na kontraktach muszą wybrać inną formę opodatkowania na 2022 r.
  • Medycy rozliczający w 2021 r. podatek w innej formie niż karta podatkowa, którzy chcieliby zmienić rozliczenie na kartę, nie mają takiej możliwości.
  • Medycy prowadzący indywidualne praktyki i niemający kontraktów z przychodnią czy szpitalem, tylko kierujący swe świadczenia bezpośrednio do pacjentów, jeśli dotychczas rozliczali się kartą podatkową, mogą nadal stosować tę formę opodatkowania.

Również w odniesieniu do karty podatkowej wzrośnie wysokość składki zdrowotnej. Będzie ona wynosiła 9% minimalnego wynagrodzenia, czyli osiągnie wysokość 270,90 zł. Istotną zmianą jest to, że kwoty tej nie będzie można odliczyć od podatku. 

Zmiany w opodatkowaniu skalą podatkową

Nowe regulacje dotyczące ustalania składek zdrowotnych to nie jedyna nowość. Ustalona została także wyższa kwota wolna od podatku – w wysokości 30 tys. zł. Będzie ona taka sama dla wszystkich uprawnionych do korzystania z niej, niezależnie od zarobków, ale skorzystać będą mogły z niej jedynie osoby opodatkowane na zasadach ogólnych. Dodatkowo podwyższony został II próg podatkowy z dotychczas obowiązującej kwoty 85 528 zł na kwotę 120 tys. zł.

Podsumowanie

Rok 2022 niewątpliwie będzie rokiem zmian organizacyjnych w branży medycznej. Medycy musieli przemyśleć aktualną formę prowadzenia działalności i dokonać wyboru optymalnej dla siebie opcji. „Nowy Ład” może wywrzeć spory wpływ zarówno na osoby zatrudnione, jak i (czy też przede wszystkim) na przedsiębiorców oraz ich sposób zarządzania biznesem medycznym. Wprowadzone zmiany dotknęły właściwie każdej formy opodatkowania. Podkreślenia wymaga zmiana dotycząca skreślenia zawodów medycznych z listy wolnych zawodów. Dla osób wykonujących zawody medyczne oznacza to, co prawda, niższy ryczałt, ale zarazem wyższą stawkę zdrowotną. Powyższe zmiany przekładają się nie tylko na rozliczenia, ale i inne aspekty wykonywania zawodu. 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 2105).
  2. Ustawa z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 z późn. zm.).
  3. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 1993 z późn. zm.). 

Przypisy