Najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą, aby uchronić tę grupę wiekową przed zachorowaniami, jest szczepienie ciężarnych między 27. a 36. tyg. ciąży oraz kobiet w ciąży zagrożonej przedwczesnym porodem po ukończeniu 20. tyg. ciąży. Badania wykazały, że efektywność takiego postępowania, jeśli chodzi o zapobieganie hospitalizacji z powodu kokluszu, sięga ponad 90%. Szczepienia ciężarnych są już refundowane i powinny być powszechnie rekomendowane. Dlaczego krztusiec może być niebezpieczną, a nawet śmiertelną chorobą?
Gwałtownie rosnąca liczba zachorowań na koklusz to problem nie tylko Polski, ale także wielu innych krajów świata. W 2024 r. zanotowano w Polsce 35-krotny wzrost zachorowań na krztusiec w stosunku do roku 2023, a liczba zanotowanych przypadków wyniosła 32 430 (w tym samym okresie poprzedniego roku – 922) [1]. Rycina 1. ilustruje dynamikę zgłoszonych zachorowań na krztusiec w Polsce w ciągu lat 2014–2024. Ze względu na trudności diagnostyczne oraz zapominanie o tej chorobie jest to zapewne wierzchołek góry lodowej.
Problem jest następstwem spadającego odsetka zaszczepionych dzieci, jak i spadku odporności u zaszczepionych (istotna odporność poszczepienna na toksoid krztuścowy utrzymuje się do 5 lat) oraz niskiego odsetka zaszczepionych w populacji młodych dorosłych oraz seniorów. Narastająca liczba chorujących jawnie i mających rozpoznanie, ale nie zawsze w czas leczonych, jak i tych nierozpoznanych, stwarza ogromne ryzyko dla nieszczepionych jeszcze noworodków i niemowląt, zwłaszcza tych do 3. m.ż., bowiem pierwsze szczepienie przeciwko krztuścowi ma miejsce w 2. m.ż. (kolejne w 3.–4., 5.–6. m.ż., między 16. a 18. m.ż.,
a następne szczepienia przypominające w 6. i 14. r.ż.).
Nawet po drugim szczepieniu przeprowadzonym w 3.–4. m.ż.
na pojawienie się odporności trzeba poczekać przynajmniej 2–3 tyg., a i tak nie osiąga ona jeszcze swojego szczytu. Dodatkowo, nawet po pełnym i prawidłowo przeprowadzonym szczepieniu odporność nie utrzymuje się dłużej niż 10 lat.
Warto także pamiętać, że krztusiec jest niezwykle zaraźliwy; zakaźność wśród podatnych kontaktów domowych wynosi 80%. Osoby chore na krztusiec są zakaźne od początku fazy nieżytowej aż do trzeciego tygodnia od pojawienia się napadów kaszlu lub do 5 dni od wdrożenia leczenia przeciwdrobnoustrojowego (antybiotyku).
Dlaczego krztusiec może być niebezpieczną, a nawet śmiertelną chorobą?
Drobnoustrój Bordetella pertussis (pałeczka krztuścowa; kokluszu) wzrasta jedynie na powierzchni nabłonka dróg oddechowych oraz produkuje toksynę odpowiedzialną za wywoływanie typowego kaszlu krztuścowego na drodze podrażnienia mózgowego ośrodka kaszlu – niebezpiecznym ekwiwalentem kaszlu krztuścowego u niemowląt są bezdechy.
Kaszel krztuścowy charakteryzuje się narastającą w czasie napadowością oraz nasilaniem się zwłaszcza w porze nocnej. Typowy napad przebiega w postaci 10–20 odruchów kaszlowych (typu staccato) podczas jednego wydechu, po których dochodzi do głębokiego świszczącego wdechu. Atakowi towarzyszą: wytrzeszcz oczu, wysuwanie języka, sinica. Na koniec następuje wykrztuszenie ciągnącego lepkiego śluzu i wymioty. Napady kaszlu mogą być wywołane przez jedzenie, picie, kichanie, także badanie gardła!
Niemowlęta <3. m.ż. zwykle nie wykazują klasycznych stadiów choroby. Faza kataralna trwa tylko kilka dni lub jest niezauważalna, a następnie po najdrobniejszym przestraszeniu (wywołanym przeciągiem, światłem, dźwiękiem, ssaniem lub rozciąganiem) dobrze wyglądające młode niemowlę z zaczerwienioną twarzą zaczyna się dusić, sapać, krztusić się i machać kończynami. Kaszel może nie być wyraźny, szczególnie we wczesnej fazie, a typowy kaszel krztuścowy występuje rzadko. Bezdech i sinica mogą wystąpić po napadowym kaszlu lub bezdech może wystąpić jako jedyny objaw (bez kaszlu). Opisywany przebieg jest bardziej typowy dla krztuśca niż dla częstych infekcji wirusowych noworodków i małych niemowląt. Etap napadowy i etap rekonwalescencji u małych dzieci są długotrwałe. Chińczycy mówią, że jest to choroba studniowa. Paradoksalnie, u niemowląt w okresie rekonwalescencji kaszel krztuścowy może...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
