Zapobieganie niedoborowi żelaza podczas ciąży

Opieka nad matką i dzieckiem

Rola żelaza w diecie jest ogromna, ponieważ pierwiastek ten stanowi niezbędny składnik w procesie regeneracji czerwonych krwinek. To z kolei ma znaczenie dla właściwej pracy mięśnia sercowego, wątroby, układu trawiennego oraz mięśni. Niedobór żelaza w każdym przypadku jest zagrożeniem dla zdrowia. Jednak jeśli taki problem zostanie zaobserwowany u ciężarnej, to wówczas na szali jest nie tylko życie kobiety, ale także jej potomka.

W czasie ciąży żelazo w ogromnym stopniu jest wykorzystywane na potrzeby płodu. Ilość tego pierwiastka konieczna do budowy łożyska i tkanek to około 1 g. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim to, iż organizm ciężarnej kobiety zostanie zmuszony do intensywnego gromadzenia żelaza. Jego niedobory mogą mieć bezpośredni związek z rozmaitymi mechanizmami wewnętrznymi, które zostały w jakiś sposób zakłócone. Niedokrwistość zwykle jest skutkiem deficytu żelaza w codziennej diecie. Warto zatem zastanowić się nad tym, jakie produkty są najlepszym źródłem tego ważnego dla zdrowia pierwiastka?
Zapotrzebowanie na żelazo podczas ciąży gwałtownie wzrasta. Jego niedobory mogą skutkować wystąpieniem anemii. Objawami, które powinny stanowić sygnał alarmowy, są m.in. chroniczne zmęczenie, częste bóle głowy, zmniejszenie aktywności ruchowej, występowanie duszności podczas wysiłku, kołatanie serca, a także blada skóra i wypadanie włosów. Powszechnie obserwuje się także problemy z koncentracją i wzmożoną senność. Jak przyszłe matki mogą sobie radzić w takiej sytuacji?

Żelazo w codziennej diecie

Przede wszystkim należy wiedzieć, że diety kobiet w ciąży nie można traktować w sposób uogólniony. Nie ma jednoznacznych wytycznych, co powinna robić KAŻDA ciężarna, ponieważ zapotrzebowanie na konkretne witaminy, pierwiastki i minerały różni się w zależności od przypadku, jest sprawą indywidualną. Jeśli np. nie doszło do uszczuplenia rezerwy żelaza w organizmie, to zwyczajny jadłospis, gdzie występuje duża ilość cennego białka, powinien w zupełności wystarczyć. W takich sytuacjach ryzyko wystąpienia niedokrwistości niemal nie istnieje. Jeśli jednak już przed ciążą pacjentka skarżyła się na niedobory żelaza lub miewała problemy z wchłanianiem tego pierwiastka, ryzyko anemii w okresie oczekiwania na dziecko gwałtownie wzrasta. 
Co jest dobrym źródłem żelaza? Przede wszystkim takie produkty, jak:

  • mięso, np. wątróbka i inne podroby,
  • jajka, w szczególności żółtko,
  • suszone owoce, np. morele, figi, rodzynki i śliwki,
  • ryby i owoce morza,
  • natka pietruszki, buraki, biała fasola, groch, soja, pestki dyni, szpinak, jarmuż i inne warzywa,
  • pistacje, orzeszki ziemne i migdały,
  • ciemne kakao i czekolada,
  • zboża: otręby pszenne, kasza jaglana i gryczana, płatki owsiane, pieczywo pełnoziarniste i graham. 

Istotne jest również, iż żelazo najlepiej się wchłania z dodatkiem witaminy C. Oznacza to, że każdej porcji mięsa (lub innych wysokobiałkowych i bogatych w żelazo produktów) powinna towarzyszyć świeża surówka. Warto także zachęcać pacjentki do tego, aby zrezygnowały ze spożywania kawy, czarnej herbaty i napojów gazowanych (np. coca-coli), ponieważ produkty te znacząco utrudniają wchłanianie żelaza. 
Jeśli chodzi o produkty spożywane podczas ciąży, szczególnie muszą na to zwracać uwagę wegetarianki i weganki. Jeśli jadłospis takich kobiet jest stale kontrolowany, nie ma powodów, aby martwić się o złe wyniki morfologii. Na szczęście, osoby na diecie roślinnej są najczęściej bardzo świadome pod względem żywieniowym, co przekłada się na ich zdrowie. 

Rodzaje niedokrwistości

Niedokrwistość można podzielić na lekką, średnią oraz ciężką. Przy pierwszym wariancie stężenie hemoglobiny wynosi 10–11 g/dl, przy drugim jest to mniej niż 10 g/dl, przy trzecim natomiast wynik plasuje się poniżej 9 g/dl.

Co to oznacza w praktyce?

W przypadku lekkiej niedokrwistości pacjentki najczęściej nie skarżą się na żadne dolegliwości. Jednak kiedy niedobór żelaza przyjmuje postać średnią bądź ciężką, może dojść np. do:

  • nagłego pogorszenia samopoczucia,
  • wystąpienia trudn...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy