Pierwszą kąpiel w domu wykonuje się przecież zaledwie kilka dób po urodzeniu, kiedy osesek nie zadomowił się jeszcze na dobre na tym świecie, a tu już czeka go kąpiel, wyziębianie, ochładzanie, przeciągi, kiedy jeszcze do niedawna był w cieplutkim, miłym środowisku u swojej mamy pod sercem. Artykuł ten jest ściągą, którą warto przekazać młodym rodzicom przed pierwszą kąpielą noworodka.
Kiedy w szpitalu doświadczona położna kąpała dziecko, sama sprawnie obracając je w jednym ręku, wszystko wydawało się łatwe, proste i przyjemne. Rzeczywistość sam na sam z niemowlęciem w domu bywa jednak nieco trudniejsza, kiedy trzeba dziecko odważnie zmoczyć wodą, namydlić i spłukać. Młodych rodziców wszystko przeraża: płacz zmarzniętego dziecka, temperatura wody, gojący się kikut pępowinowy, strach przed zalaniem uszu i w ogóle obawa przed oblaniem lub zanurzeniem maluszka w wodzie. Jak je poprawnie trzymać, aby się nie wyśliznęło, nie zadławiło wodą?
REKLAMA
Uwaga na uszy!
Doświadczone babcie zawsze powtarzają młodym rodzicom przed pierwszą kąpielą, aby uważać na uszy, aby ich nie zamoczyć. A co robią zazwyczaj rodzice przy pierwszej kąpieli swojego szkraba? No właśnie niechcący moczą dziecku uszy. Do niemowlęcia należy podchodzić z rozwagą, spokojem, otwartym umysłem i powoli, spokojnie, bez stresu! Czy tak się da? Z dnia na dzień powinno być coraz lepiej.
Spokojnie, częste mycie… na dobry początek niepotrzebne
Jedno jest pewne, jeżeli młodzi rodzice potrzebują trochę więcej czasu na oswojenie się z nową sytuacją, z młodym członkiem rodziny, to nie muszą go kąpać od razu tego samego dnia po powrocie ze szpitala. Dobrze jest przekazać podopiecznym/młodym rodzicom, że mogą dać sobie trochę czasu, a dziecku nic się nie stanie, kiedy zostanie wykąpane np. po dwóch, trzech dniach adaptacji w domu rodzinnym. Trzeba dać sobie i maluchowi trochę czasu na okrzepnięcie, na przyzwyczajenie się do nowej sytuacji. Skóra noworodka jest jeszcze bardzo cienka, delikatna, łatwo ulega podrażnieniom, a częste kąpiele naruszają ochronną warstwę lipidową naskórka. Po okresie noworodkowym, czyli w drugim miesiącu życia dziecka, warto już systematycznie kąpać niemowlę raz dziennie, najlepiej wieczorem, tworząc z tego miły rytuał przed spaniem.
Jak się przygotować do pierwszej kąpieli? Jakie rady przekazać świeżo upieczonym rodzicom?
Pierwsza kąpiel jest dla nowo narodzonego szkraba silnym przeżyciem. Rozbieranie, nagłe, lecz na szczęście chwilowe wychładzanie ciała, przenoszenie do wanienki z wodą, czyli zmiana środowiska, a potem wyjmowanie, osuszanie i znów ubieranie – to z pewnością podwód do płaczu, wręcz może do zanoszenia się płaczem kąpanego dziecka.
Ważne, aby pomieszczenie, w jakim kąpiemy dziecko (nie ma znaczenia, czy to będzie łazienka, czy pokój niemowlęcia), miało odpowiednią temperaturę – 24ºC, aby wanienka stała stabilnie na odpowiednio rozłożonym stojaku i żeby był dostęp do wszystkich niezbędnych akcesoriów kąpielowych specjalnie przeznaczonych dla noworodków. Lepiej kąpać w wanience dziecięcej niż w dużej wannie łazienkowej. Niemowlę lepiej będzie się czuć, kiedy nie będzie mieć naokoło tyle wolnej przestrzeni, tym bardziej że początkowo, podczas pierwszej kąpieli w szczególności, ilość nalewanej wody powinna być symboliczna. Lepiej nie stosować żadnych leżaczków czy dużych gąbek wkładanych do wanienki, bo przecież osesek najlepiej i najmilej czuje się w trakcie kąpieli w bezpiecznych objęciach jednego z rodziców.
W trakcie kąpieli należy zwrócić szczególną uwagę na:
- twarz – ją myjemy oddzielnie, najlepiej początkowo przegotowaną wodą, nie wodą z wanienki,
- pachy – tam gromadzą się kłaczki z ubranek i zbiera się bród zrolowany po wcześniejszym balsamowaniu ciałka,
- dłonie i stopy – myjemy miejsca pomiędzy palcami,
- wszystkie fałdki skórne pod kolanami, na udach, pod szyją i za uszami,
- okolice intymne i obszar przylegania pieluszki.
Kto kąpie – mama czy tata?
Najwygodniej podczas kąpieli jest ułożyć sobie niemowlę na dłoni i przedramieniu: dłoń powinna znajdować się pod pośladkami dziecka, na przedramieniu zaś i w zagłębieniu, w zgięciu łokcia mogą opierać się tułów i główka. Należy trzymać oseska stabilnie, co nie oznacza silnie. Odradza się również używania myjki dziecięcej, bezpieczniej będzie umyć niemowlę ręką troskliwego rodzica. Ręka jest ciepła, miła i buduje przyjemne relacje między dzieckiem a rodzicem. Poza tym w wilgotnej myjce, gąbce mogą mnożyć się rożnego rodzaju bakterie. Zazwyczaj kąpią tatusiowe, ponieważ są z natury zadaniowcami, mniej obawiają się o to, że coś pójdzie nie tak podczas mycia i po prostu mają większą, stabilniejszą dłoń. Mamy natomiast zazwyczaj asystują przy myciu, podają poszczególne preparaty potrzebne do kąpieli. Są również niezastąpione, aby po wyjęciu szkraba z wody i dokładnym owinięciu ręcznikiem mocno przytulić do piersi.
Co z kikutem pępowinowym?
Nie ma powodów, dla których trzeba byłoby wstrzymywać się od wykonania pierwszej kąpieli tylko ze względu na kikut pępowinowy. Należy oczywiście chronić go przed nadmiernym moczeniem w wodzie podczas kąpieli, a po kąpieli należy go dokładnie osuszyć i regularnie przemywać środkiem dezynfekującym dostępnym bez recepty w aptece, nawet kilka razy dziennie, aż do samoczynnego odpadnięcia.
Środki higieny dozwolone od pierwszego dnia życia
Zamiast mydła do pierwszej kąpieli dobrze jest skorzystać z bezpiecznego, hipoalergicznego i delikatnego środka dla niemowląt, np. żelu lub płynu dozwolonego od pierwszego dnia życia, posiadającego pozytywną opinię np. Polskiego Towarzystwa Alergologicznego czy Instytutu Matki i Dziecka. Dobrze sprawdzają się różnego rodzaju emolienty dolewane bezpośrednio do wody. Taki płyn do kąpieli jest jednocześnie mydłem, szamponem i dobrze nawilża suchą skórę malucha. Natłuszczenie utrzymujące się po użyciu emolientu pozwala zachować w odpowiednim stanie barierę lipidową skóry, pomaga uniknąć pojawienia się zaczerwień, potówek, podrażnień, świądu czy atopowego zapalenia skóry. Kluczowe jest zachowanie prawidłowego odczynu pH skóry dziecka, by unikać podrażnień. Po kąpieli można jednak użyć balsamu do ciała dostosowanego dla niemowląt i wykonać jednocześnie miły masażyk całego ciałka.
Pierwsza kąpiel krok po kroku
Kontakt z wodą nie powinien trwać dłużej niż 3–5 minut. Poniżej przedstawiono dokładnie, jak należy postępować w trakcie pierwszej kąpieli.
- Przed kąpielą można troszkę podkarmić malca. Głodny szkrab będzie podczas kontaktu z wodą płakał wniebogłosy, a lekko najedzony będzie automatycznie bardziej spokojny i zrelaksowany.
- Zanim rozbierzesz maluszka, wszystko sobie przygotuj. Nalej odpowiednio ciepłą wodę do wanienki, przygotuj ręcznik, pajacyk na przebranie, czystą pieluszkę i wszystkie środki higieny niezbędne podczas mycia.
- Delikatnie i ostrożnie rozbierz maluszka. Ręcznik, w który po kąpieli będziesz zawijać niemowlę, połóż na ciepłym kaloryferze, po kąpieli będzie jak znalazł, aby okryć delikatne ciałko cieplutkim miłym ręczniczkiem. Najlepsze są ręczniki z kapturkiem, aby główkę po kąpieli też okryć.
- Zanim włożysz dziecko do wanienki, przemyj oczka i pępek malucha. Myj każde oczko oddzielnym wacikiem w kierunku od skroni do środka oka, najlepiej przy użyciu soli fizjologicznej. Pępek delikatnie umyj, zdezynfekuj i bardzo dokładnie osusz, najlepiej jałowym gazikiem.
- Unikając gwałtownych ruchów, włóż dziecko do wody. Zanurzaj powoli: najpierw pośladki, potem nóżki, następnie plecki. Trzymaj stabilnie, lecz nie za mocno. Mokrą dłoń połóż na brzuchu malca i lekko go pomasuj, by za chwilę delikatnie polać wodą. Myjąc ciałko, zwracaj szczególną uwagę na wszystkie fałdki i zagniecenia, czyli pachy i pachwiny. Najbardziej zabrudzone miejsce – pupę myjemy na końcu. Mów do dziecka, to relaksuje i ciebie, i jego.
- Jak myć okolice pieluszkowe. Dziewczynki myjemy ruchem od przodu ku tyłowi, tak jest higienicznie; w przypadku dziewczynki to bardzo ważne. Chłopców natomiast też myjemy delikatnie od przodu ku tyłowi, unikając odsuwania napletka. Po kąpieli niech dziecko nacieszy się ciepłą wodą i swobodą ruchów przez następne 10–30 sekund.
- Osuszanie i przytulanie. Wyjmujemy oseska delikatnie z wody, układamy na ciepłym ręczniku, zawijamy w niego i możemy trochę potulić swoje dziecko, szczególnie jeśli płacze. Następnie kładziemy z powrotem na przewijaku i osuszamy dokładnie, czeszemy włoski miękką szczotką, nakładamy cienką warstwę kremu pielęgnacyjnego na pupę, smarujemy balsamem ciałko, nakładamy świeżą pieluszkę i pajacyk.
Jaka powinna być optymalna temperatura wody?
Woda powinna mieć temperaturę 35–36ºC, przy czym każde dziecko jest inne, ma inną temperaturę ciała i wrażliwość skórną. Dlatego też wiele noworodków komfortowo czuje się w wodzie nieco cieplejszej 37–38ºC.
Wodę można sprawdzać za pomocą termometru do wody lub starym sposobem – poprzez zanurzenie łokcia w wodzie. Woda w odczuciu nie powinna być ani za ciepła, ani za zimna.
Kąpiel wieczorna jest doskonałym momentem na oddzielenie czasu związanego z aktywnością od czasu przeznaczonego na sen maluszka. Jednocześnie umożliwia rozwijanie i pogłębianie więzi z dzieckiem. Czyściutki, a w dodatku zaraz po tym najedzony niemowlak czuje się na pewno bardziej komfortowo. To idealny moment na kołysankę i troskliwy dotyk, mówienie miłych słów. Potem – obowiązkowe karmienie tuż przed snem.
Przekazanie takich rad młodym rodzicom z pewnością ułatwi przejście pierwszej kąpieli noworodka w spokoju.
