Probiotyki w ciąży
– dlaczego warto je stosować?

Dietą, często nie jesteśmy w stanie dostarczyć niezbędnej ilości witamin, substancji mineralnych jak i bakterii probiotycznych. W obecnych czasach żywność spożywana jest głównie w postaci przetworzonej. Takie pożywienie nie zawiera odpowiedniej ilości bakterii probiotycznych, co oznacza, że nie jest w stanie spełniać wszystkich swych funkcji, a tym bardziej w okresie większego zapotrzebowania na składniki odżywcze.
W celu zapewnienia prawidłowego rozwoju płodu, zapewnienia odpowiedniej odporności matki i dziecka, ważna jest suplementacja specjalistycznymi probiotykami. Warto pamiętać, że właściwości probiotyku są zależne od szczepów. Każdy szczep w probiotyku powinien być wymieniony w pełnej taksonomii (np. Lactobacillus rhamnosus GG – ATCC 53103). Sama nazwa rodzajowa jak np.  Lactobacillus GG nie wystarczy i nie daje pełnej wiedzy o jakości i działaniu. Pełna taksonomia jest gwarancją bezpieczeństwa szczepu.
Tylko specjalistyczne probiotyki, przeznaczone dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, z pełną taksonomią,  są gwarancją bezpieczeństwa dla mam i ich dzieci.[s1] 

Dysbioza w ciąży – zagrożenia dla mamy i jej dziecka

Okres ciąży, to stan fizjologicznego stresu, większe obciążenie dla organizmu kobiety i  zmieniający się metabolizm. To wszystko może wpływać na zaburzenia flory bakteryjnej jelit matki, stanowiąc zagrożenie dla niej samej  jak i dziecka.  Do głównych zagrożeń w ciąży możemy zaliczyć:
 

• Zaparcia. Zaparcia w ciąży są fizjologicznym następstwem rosnącego płodu, który uciska na jelita. Ponadto wpływ na zaparcia ma zmniejszona aktywność fizyczna w ciąży, jak i suplementacja żelazem. W tym czasie szczególnie istotna jest prawidłowa podaż błonnika, płynów (ok. 2–3 l dziennie), jak i bakterii probiotycznych, zwłaszcza z gatunku Bifidobacterium breve BR03 (DSM16604) i Bifidobacterium lactis BS01 (LMG P-21384);
• Antybiotykoterpię. Już jednorazowa dawka antybiotyku, podana śródporodowo lub okołoporodowo (w cesarskim cięciu), może zmniejszać miano Bifidobakterii prawie do zera. Bifidobakterie to jedne z pierwszych bakterii, które zasiedlają układ pokarmowy zdrowego noworodka. Te bakterie w połączeniu z gatunkiem Lactobacillus odpowiadają za kształtowanie układu odpornościowego dziecka;
• Infekcje Candida. W czasie ciąży, zwiększa się skłonność do infekcji urogenitalnych. Podwyższony poziom progesteronu zwiększa ilość glikogenu, a tym samym zwiększa się poziom glukozy w pochwie, co sprzyja namnażaniu drożdżaków. W takich sytuacjach warto zadbać o dietę, zmniejszając ilość węglowodanów prostych oraz włączyć suplementację probiotykiem ze szczepem Lactobacillus acidophilus LA02 (DSM21717);
• Cukrzycę ciężarnych. Do jednej z głównych przyczyn cukrzycy ciężarnych można zaliczyć zmiany hormonalne, nasilone szczególnie w 26. tygodniu ciąży. W ciąży wątroba kobiety zaczyna wydzielać większą ilość glukozy. Może wówczas dochodzić do rozwoju cukrzycy ciążowej – choroby, która pojawia się zazwyczaj w drugim lub trzecim trymestrze ciąży i ustępuje zazwyczaj kilka tygodni po porodzie. Kobiety ciężarne z nadwagą i otyłością są bardziej narażone na wystąpienie cukrzycy. W tym czasie warto zadbać o odpowiednią dietę, bogatą w błonnik, regularność posiłków. Do diety warto włączyć probiotykoterapię, opartą o szczep Lactobacillus rhamnosus GG (ATCC 53103);
• Alergię i AZS. Dzieci z obciążonym wywiadem atopowym, których matki w trzecim trymestrze ciąży zażywały probiotyki ze szczepem Lactobacillus rhamnosus GG (ATCC 53103), rzadziej chorowały na atopowe zapalenie skóry i egzemę.

Pozytywne efekty probiotykoterapii

Przyjmowanie probiotyków, zwłaszcza w synergistycznym połączeniu gatunków Lactobacillus i Bidobacterium wzmacnia przede wszystkim nasz układ odpornościowy, uszczelnia barierę jelitową, zapewnia odpowiednią produkcję witamin z grupy B i K oraz enzymów, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób alergicznych, autoagresywnych czy neurodegeneracyjnych. Ponadto przyjmowanie doustnych probiotyków wspomaga proces odchudzania, zapobiega infekcjom czy poprawia nastrój.

• Które kobiety powinny się zainteresować probiotykoterapią w ciąży?
• Kobiety w ciąży z nadwagą czy otyłością,
• Kobiety w ciąży z ryzykiem wystąpienia cukrzycy ciążowej,
• Kobiety w ciąży z dolegliwościami jelitowymi (tj. zaparcia, wzdęcia),
• Kobiety w ciąży z potwierdzoną w wywiadzie alergią, u co najmniej 1 z rodziców ,
• Kobiety w ciąży ze skłonnościami do infekcji,
• Kobiety w ciąży, u których poród może nastąpić przez CC ,
• Kobiety w ciąży, które stosują antybiotyki, czy inne leki przeciwinfekcyjne.

Kiedy rozpocząć probiotykoterapię?

Kobiety ciężarne powinny zadbać o odpowiedni poziom Bifidobakterii już od początku ciąży, ze względu na redukcję miana tych szczepów na skutek niewłaściwej diety, stresu czy antybiotykoterapii. Bifidobakterie to jedne z pierwszych bakterii zasiedlających układ pokarmowy zdrowego noworodka. Znany jest mechanizm ich przemieszczania się – tzw. translokacji Bifidobakterii z jelita do gruczołu sutkowego. Zwiększona translokacja bakteryjna obserwowana jest w okresie okołoporodowym i tuż po porodzie.  Z tego względu suplementację probiotykami warto rozpocząć już od II trymestru, kontynuując ją do 6. miesiąca karmienia piersią.

Jak wybrać odpowiedni probiotyk w ciąży?

Przy wyborze probiotyku, warto zwrócić uwagę na kilka podstawowych elementów:

• Wskazanie. Probiotyk powinien być przeznaczony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.
• Taksonomia. Każdy ze szczepów zawartych w preparacie powinien być wymieniony z nazwy na opakowaniu i posiadać swój identyfikacyjny numer (np. Lactobacillus acidophilus LA02 (DSM21717) – czyli tzw. numer taksonomiczny. Oznacza to, że ten szczep jest zdeponowany w banku szczepów i jest przebadany klinicznie pod kątem właściwości jakie pełni.
• Technologia ochrony szczepów. Nawet najlepszy szczep który namnaża się w laboratorium może nie mieć możliwości namnożenia się w naszym organizmie bez odpowiedniej ochrony. Tylko blistry aluminiowe chronią szczepy przed światłem i wilgocią, zapewniając ich stabilność. Ponadto szczepy powinny być poddane technologii ochrony jak np. technologia mikroenkapsulacji MICROBAC, która chroni szczepy w pełni przed kwasem solnym, enzymami trawiennymi i żółcią, co zapewnia trwałość szczepów i ich namnażane w jelitach.
• Zawartość. Dobry probiotyk powinien zawierać co najmniej rzędu 3–5 mld CFU bakterii (CFU* – oznacza jednostkę tworzącą kolonię). Pamiętajmy, że jeśli kupimy zwykłe szczepy liofilizowane to trzeba będzie ich spożyć 5x więcej niż szczepów w technologii mikroenkapsulacji MICROBAC.

Korzyści z probiotykoterapii

W wielu badaniach wykazano, że stosowanie probiotyków w ciąży ma pozytywny wpływ na zdrowie matek, jak i niemowląt. Można do nich zaliczyć:

• Poprawę samopoczucia – mniej fizjologicznych dolegliwości ciążowych tj. zaparcia, wzdęcia.
• Ograniczenie kolek u dzieci.
• Zmniejszenie ryzyka otyłości u dzieci.
• Zmniejszenie ryzyka chorób:
   - Cukrzycy ciężarnych, zmniejszenie ryzyka cukrzycy ciężarnych o 2/3 oraz zmniejszenie masy urodzeniowej o 126 g (badanie Cochrane),
   - Atopowego zapalenia skóry (AZS) i egzemy u dzieci,
   - Stanów zapalnych (zapalenie sutka), infekcji intymnych (progesteron i glikogen).
• Kontrolę masy ciała po porodzie.

Korzyści płynących z probiotykoterapii w ciąży jest wiele. Ważne jest jednak by wybierać preparaty bezpieczne, w których zastosowano szczepy z pełną taksonomią, a więc poparte badaniami klinicznymi. Probiotyk w ciąży powinien być przeznaczony dla kobiet w ciąży. Ta informacja powinna się znaleźć na opakowaniu. Szczepy powinny być zabezpieczone technologią oraz odpowiednim opakowaniem. Ponadto specjalistyczny probiotyk powinien mieć w swym składzie błonnik, a więc pożywkę dla bakterii probiotycznych.  

W świetle aktualnych badań można stwierdzić, że probiotyki można rutynowo zalecać w czasie ciąży, jak i w okresie laktacji.