Nudności i wymioty wikłają nawet do 80% wczesnych ciąż (nausea or vomiting in early pregnancy – NVP) [1, 4, 5]. Pojawiają się najczęściej ok. 5.–10. tygodnia ciąży. Uważane są za najbardziej uciążliwe dolegliwości, jakie towarzyszom jej początkom. Zwykle nudności i wymioty są rozciągnięte w czasie i utrzymują się kilka tygodni. Dodatkowo pacjentki często podają,
że znacząco ograniczają codzienne funkcjonowanie w wielu sferach – pracę zawodową, obowiązki domowe czy funkcje rodzicielskie.
Dział: Opieka Okołoporodowa poleca
Skóra stanowi układ powłokowy, którego powierzchnia może wynosić nawet 2 m2, składający się
z trzech głównych elementów – naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. W obrębie samych warstw wyróżnia się dodatkowe struktury o luźnym połączeniu, co czyni skórę najmłodszych wrażliwą na wszelkie otarcia oraz błędy pielęgnacyjne. Ponadto skóra noworodków i niemowląt charakteryzuje się wieloma różnicami w porównaniu ze skórą dorosłego człowieka, a różnice zaznaczone są tym silniej, im młodsze jest niemowlę. Z uwagi na liczne problemy skórne o niespecyficznej symptomologii, dermatologia dziecięca jest niezwykle wymagającą dziedziną medycyny.
Jednym z pozytywnych aspektów rozwoju i ewolucji w dziedzinie położnictwa jest nieustanne dążenie do wypracowania jak największego komfortu w kwestii bólu towarzyszącego narodzinom dziecka. Kłamstwem byłoby mówienie pacjentkom, że wydarzenie to nie jest bolesne. Te doznania są nieodłącznym elementem narodzin, jednak przygotowanie zarówno ciała, jak i psychiki pozwala na zmniejszenie lub wręcz uniknięcie cierpienia. Już sam fakt powstania
i umieszczenia w Standardzie Opieki Okołoporodowej kwestii zarówno farmakologicznego, jak i niefarmakologicznego leczenia bólu okołoporodowego nakłada na nas medyków obowiązek przygotowania i odpowiedniego postępowania z pacjentką.
Okres ciąży, połogu i laktacji stanowi wyjątkowy etap w życiu kobiety, w którym zachodzą liczne zmiany metaboliczne, fizjologiczne i immunologiczne, mające na celu optymalizację rozwoju płodu oraz wspieranie produkcji mleka. W tym okresie następuje znaczący wzrost zapotrzebowania na witaminy i mikroelementy, które odgrywają kluczową rolę w procesach wzrostu, różnicowania komórek oraz utrzymania homeostazy metabolicznej. Prawidłowe odżywianie
i suplementacja niezbędnymi składnikami są fundamentem zdrowia matki i dziecka, ponieważ ich niedobory mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych zarówno w okresie ciąży, jak i po porodzie.
Kolka niemowlęca to jedna z najczęstszych przyczyn tzw. bólów brzucha u niemowląt. Dotyczy blisko 20% niemowląt i ustępuje samoistnie ok. 5. m.ż. Rozpoznaje się ją na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Przyczyna jest złożona, a jedną z nich jest dysbioza i zaburzenia funkcjonowania osi jelito-mózg i mózg-jelito. Jednym z najważniejszych i zarazem najtrudniejszych sposobów radzenia sobie z kolką jest uspokojenie rodziców. Wiele innych znanych, dość powszechnie stosowanych i zalecanych metod postępowania z kolką ma niestety nienajlepsze wyniki badań. Na szczęście większość z nich cechuje bezpieczeństwo i znikoma liczba działań niepożądanych. Na końcu artykułu przedstawiono algorytm postępowania w kolce niemowlęcej.
Gwałtownie rosnąca liczba zachorowań na koklusz to problem nie tylko Polski, ale także wielu innych krajów świata. W 2024 r. zanotowano w Polsce 35-krotny wzrost zachorowań na krztusiec w stosunku do roku 2023, a liczba zanotowanych przypadków w 2024 r. wyniosła 32 430 (w 2023 r. – 922). Narastająca liczba chorujących jawnie i mających rozpoznanie, jak i tych nierozpoznanych, stwarza ogromne ryzyko dla nieszczepionych jeszcze noworodków i niemowląt do 6. m.ż., pierwsze szczepienie przeciwko krztuścowi ma bowiem miejsce w 2. m.ż. Krztusiec jest wysoce zaraźliwy, o czym świadczy zakaźność wśród podatnych kontaktów domowych wynosząca 80%. Koklusz w pierwszych miesiącach życia i u noworodków jest chorobą ciężką, a niekiedy śmiertelną.
Jednym z tematów najczęściej poruszanych przez rodziców podczas kontaktu z położną jest prawidłowa pielęgnacja kikuta pępowinowego. Ten twór, z racji tego, że nie istnieje u osoby dorosłej, nastręcza rodzicom wielu dylematów, stresuje. Dlatego już na etapie edukacji przedporodowej ważne jest, by wpajać rodzicom właściwe nawyki pielęgnacyjne i budować śmiałość w działaniu w tym obszarze, by dać noworodkowi szansę na zdrowie.
Pielęgnacja dziecięcego nosa powinna być elementem codziennych zabiegów higienicznych. Powinna być delikatna i dobrze dopasowana do potrzeb dziecka. Dodatkowo w sezonie jesienno-
-zimowym na najmłodszych pacjentów czeka niezliczona liczba infekcji górnych dróg oddechowych. Aby dobrze wspierać maluszka, prawidłowa pielęgnacja śluzówki, wyczulona na jakiekolwiek nieprawidłowości, może oszczędzić wielu powikłań. Przekazanie jasnych zasad tej pielęgnacji oszczędza opiekunom stresu i zachęca do działania. Dodatkowo sprawę komplikuje dziecięca anatomia, bo to prozaiczne działanie jest naznaczone większym stresem przez wielkość dziecięcego noska. Przez pierwsze miesiące życia dziecko oddycha wyłącznie przez nos, nie potrafi zrobić tego przez usta, więc jego idealna drożność jest kluczem do prawidłowego funkcjonowania. Drogi oddechowe niemowlęcia są węższe i krótsze, sam nosek jest znacznie mniejszy. Niedojrzały aparat śluzowo-rzęskowy nie jest w stanie w pełni oczyszczać i nawilżać wpadającego powietrza. W zderzeniu ze znacznie większą częstotliwością oddechów niż u dorosłego rola tego aparatu rośnie jeszcze bardziej.
We współczesnym systemie ochrony zdrowia coraz większy nacisk kładzie się na współpracę interdyscyplinarną. W położnictwie, gdzie zdrowie kobiety i noworodka wymaga wszechstronnego wsparcia, koordynacja działań między różnymi specjalistami jest nieoceniona. To dzięki niej możliwa jest kompleksowa, holistyczna opieka, która uwzględnia zarówno aspekty fizyczne, jak i emocjonalne zdrowia pacjentki.
Położnictwo to jedna z najbardziej wyjątkowych dziedzin medycyny, łącząca wiedzę, empatię i praktykę. W XXI wieku rola położnej przechodzi dynamiczną przemianę. Nie jest to już jedynie opieka nad rodzącą – współczesna położna to przewodniczka na wszystkich etapach życia kobiety, od edukacji seksualnej, przez przygotowanie do porodu, aż po opiekę w okresie menopauzy.
Opieka okołoporodowa przechodzi dynamiczne zmiany, które skupiają się na poprawie komfortu rodzącej, zwiększeniu bezpieczeństwa oraz personalizacji usług medycznych. Wraz z rosnącą świadomością pacjentek na temat ich praw i potrzeb, rola położnej zyskuje coraz większe znaczenie – staje się nie tylko wsparciem medycznym, ale i emocjonalnym, psychologicznym, a także źródłem informacji.