Dział: Opieka nad matką i dzieckiem

Profilaktyka jest ważną i często niedocenianą częścią pracy pediatry. Propagowanie karmienia piersią jest jednym z jej pierwszych elementów. U dzieci karmionych piersią stwierdzono rzadsze występowanie lub łagodniejszy przebieg: zakażeń przewodu pokarmowego (redukcja zapadalności o 50%), zakażeń dróg oddechowych, zapalenia ucha środkowego, bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy, zakażeń układu moczowego i martwiczego zapalenia jelit, a także prawdopodobnie mniejsze ryzyko m.in. zespołu nagłego zgonu niemowląt, cukrzycy typu I i II, nadwagi i otyłości, hipercholesterolemii i chorób alergicznych [1]. Od lat trwają badania, których celem jest zidentyfikowanie składników mleka kobiecego odpowiadających za te działania. 

Biocenoza pochwy to szczególny element flory bakteryjnej kobiet. Panują w niej odpowiednie warunki charakteryzujące się obecnością specyficznych bakterii. Spośród nich aż 95% stanowi Lactobacillus, czyli pałeczka kwasu mlekowego [1]. Rolą bakterii kwasu mlekowego jest utrzymywanie odpowiedniego pH pochwy, które powinno być kwasowe (pH 3,6–4,5), oraz zapobieganie zakażeniom poprzez produkcję czynników przeciwzapalnych. Pozostałą część bakterii stanowią anaeroby, które są niegroźne dla naturalnego środowiska pochwy, jeśli występują w małych stężeniach. Dysproporcja pomiędzy tymi dwoma typami bakterii skutkuje zaburzeniem ekosystemu pochwy, co może prowadzić do pojawienia się zapalenia pochwy. W celu odbudowy oraz uzupełnienia prawidłowej flory bakteryjnej układu moczowo-płciowego oraz przywrócenia i utrzymania odpowiedniego pH pochwy zalecane jest stosowanie preparatów specjalnego przeznaczenia medycznego zawierających w składzie pałeczki Lactobacillus. Innowacyjnym produktem zalecanym przez lekarzy jest PrOVag – suplement diety zawierający bakterie probiotyczne, który wspomaga przywrócenie oraz utrzymanie odpowiedniej mikrobioty.
 

Zbliżający się sezon jesienno-zimowy jak co roku czyha na najmłodszych pacjentów z niezliczoną ilością infekcji górnych dróg oddechowych. Jak zawsze mamy nadzieję, że tylko tych lżejszych, jednak w przypadku każdej przypadłości związanej z zatkanym nosem jego higiena jest kluczem do poprawy samopoczucia małego człowieka. Pośród licznych umiejętności i ogromu wiedzy, jaką młody rodzic powinien posiąść, jest pielęgnacja nosa dziecka. Temat prosty, a jednak często wyjaśniany w sposób skomplikowany i wywołujący niepotrzebny stres. Położna jest tą osobą, która przekaże rodzicom zasady opieki nad dzieckiem możliwie przystępnie i logicznie, by te podstawowe codzienne czynności nie były czymś wybitnie skomplikowanym, a w łatwy i niemal automatyczny sposób pomagały zadbać o dziecko i wychwycić pierwsze nieprawidłowości. Niby jest to czynność dnia codziennego, jednak jeśli dostajemy w ramiona malutkiego człowieka i bliżej przyjrzymy się jego noskowi, pojawia się przez chwilę niepewność. 

Pierwsze dni połogu są zwykle dla kobiety czasem trudnym i obciążającym zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym. Podwaliną prawidłowego przebiegu okresu poporodowego jest odpowiednia modyfikacja hormonalna matki, czego efektem jest wzniecenie procesu inwolucji macicy, inicjacja więzi z noworodkiem, a także rozpoczęcie produkcji pokarmu. Obecnie kładzie się duży nacisk na karmienie naturalne, co z jednej strony przyczynia się do wspierania rozwoju noworodka oraz wspomagania przebiegu połogu, lecz z drugiej strony wywiera na matkach silną presję psychiczną, co często skutkuje obniżonym nastrojem w sytuacji niepowodzenia. Niezwykle istotną rolę odgrywa w tym czasie położna, która swoim ciepłym, życzliwym i profesjonalnym podejściem pomaga matce w wypełnianiu ról rodzicielskich.

Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) to częsta przypadłość niemowląt, dzieci, a także dorosłych. W klasyfikacji chorób widnieje jako dermatoza przebiegająca z okresami zaostrzenia i remisji, charakteryzująca się liszajowaceniem skóry oraz uporczywym swędzeniem. Podlega leczeniu poprzez łagodzenie objawów, obecnie jest jednak uznawana za nieuleczalną. Można kontrolować jej przebieg poprzez zastosowanie maści i kremów nawilżających. Według statystyk schorzenie może dotykać nawet 20% populacji, z czego tylko u 25% chorych objawy pojawiają się w wieku dorosłym. W pozostałych przypadkach AZS u osób dorosłych jest konsekwencją zachorowania w dzieciństwie, mimo tendencji do ustępowania choroby wraz z wiekiem [1, 2].

Jeśli chodzi o zapobieganie chorobom zakaźnym u dzieci, nasze postępowanie powinno rozpoczynać się wcale nie w momencie, gdy dziecko się urodzi, a znacznie wcześniej. Przygotowując się do zajścia w ciążę, warto skontrolować stan zdrowia, a odbycie zwykłej wizyty kontrolnej u lekarza ginekologa to absolutna podstawa. Przed tak ważnym przedsięwzięciem, jakim jest macierzyństwo, warto zajrzeć do książeczki zdrowia (lub karty szczepień) i upewnić się, czy nasz własny kalendarz szczepień jest kompletny. 

Na temat prawidłowego odżywiania, również w ciąży, powstała niezliczona ilość badań, opracowań i artykułów. Pomimo ogromnej liczby przystępnych źródeł wiedzy tempo życia i często wymagający sporego wysiłku dostęp do wartościowego pożywienia sprawiają, że nasza dieta jest uboga w dobrej jakości składniki odżywcze. Na to, jak rozwijać się będzie dziecko, ma wpływ zarówno to, co je kobieta, jak i to, jaki jest jej styl życia. Co więcej, znaczenie ma również okres przed zajściem w ciążę.

Skóra, zwana również układem powłokowym, może mierzyć aż 2 m2 i w zależności od okolicy ciała osiągać grubość od 1,4 aż do 4 mm (np. na piętach). Składa się z kilku warstw naskórka (rogowaciejącego, kolczystego, pośredniego, podstawnego), które u noworodków i niemowląt stanowią delikatnie połączoną, słabo zwartą strukturę, i skóry prawdziwej. Bierze udział w wielu procesach życiowych – to dzięki niej możliwa jest sprawna termoregulacja, wydzielanie natłuszczającego sebum (łoju), wydalanie ubocznych metabolitów, wchłanianie różnorakich substancji, w tym leków, oraz ochrona przed inwazją patogenów chorobotwórczych. Dojrzewanie skóry obserwuje się przez całe życie, lecz najwyraźniej zaznacza się to w pierwszych 3 latach życia człowieka. Okres ten skutkuje zwiększoną podatnością na uszkodzenia, podrażnienia fizyczne i chemiczne oraz reakcje alergiczne.