Zgodnie z przyjętą definicją, kolka niemowlęca to regularnie nawracające epizody płaczu u zdrowych niemowląt. W jej diagnozowaniu pomaga reguła trójek – objawy występują przez minimum 3 godziny, 3 razy w tygodniu, przez 3 miesiące. Jest to jeden z najczęstszych problemów, z jakimi mierzą się niemowlęta i ich rodzice, a szczególnie dotkliwie odczuwalny jest w przypadku pierwszego rodzicielstwa. Kolka objawia się epizodami niepokoju, nieutulonego płaczu oraz dyskomfortu w jamie brzusznej malucha, a jej łagodzenie jest bardzo trudne. Istotnym elementem patogenezy schorzenia jest występujący fizjologicznie u najmłodszych dzieci refluks żołądkowo-przełykowy (GER). W zależności od stopnia nieszczelności wpustu żołądka, objawy refluksu, a w następstwie także kolki niemowlęcej, mogą być mniej lub bardziej dokuczliwe. Dużą rolę w diagnozowaniu oraz wspieraniu rodziców w walce z kolką odgrywa położna [1].
Dział: Opieka nad matką i dzieckiem
Zaburzenia dojrzewania bariery naskórkowej są częstym problemem obserwowanym u noworodków i niemowląt, zwłaszcza przedwcześnie urodzonych. Dzieje się tak dlatego, że skóra tworząca układ powłokowy jest największym pod względem powierzchni narządem w organizmie człowieka (u dorosłych zajmuje powierzchnię od 1,6 do 2 m2), a jej pełen rozwój zajmuje nawet 36 miesięcy. W tym czasie dochodzi do szeregu zmian w obrębie warstw skóry, przez co nabiera ona odporności na czynniki zewnętrzne (w tym fizyczne i chemiczne), a także nabywa pełnych zdolności barierowych i regulujących homeostazę. W szczególny sposób na problemy związane z zaburzeniami dojrzewania bariery naskórkowej narażone są noworodki przedwcześnie urodzone, gdyż niedojrzałość dotyczy każdego narządu, również skóry, która jest cienka i podatna na uszkodzenia, a jej płaszcz hydrolipidowy jest wyjątkowo podatny na ścieranie [1, 2].
Zaparcia to temat trudny, delikatny przez co dla wielu jeszcze osób szalenie krępujący. W ciąży to dolegliwość bardzo powszechna. Powołując się na statystyki, dotyczy niemal 70% kobiet. Zaparcie to z definicji mała (poniżej 2–3 tygodniowo) częstotliwość wypróżnień z innymi dolegliwościami towarzyszącymi defekacji. Są to m.in. ból podczas oddawania stolca, uczucie niepełnego wypróżnienia z potrzebą nadmiernego parcia oraz wzdęcia. Wygląd i konsystencja stolca również odbiega od normy. Osoby cierpiące na obstrukcje określają stolec jako zbity, suchy.
Położne w Niemczech czekały ponad 30 lat, od 1985 aż do 2019 roku, na nowelizację ustawy o zawodzie położnej [1–3]. Dopiero wraz z wejściem w życie nowych przepisów zainicjowano proces reformy kształcenia i możliwość dalszego rozwoju zawodu położnej w Niemczech [4–9]. W niniejszym artykule opisano nowe zreformowane wymogi kształcenia wynikające z nowelizacji ustawy o zawodzie położnej w Niemczech i na przykładzie kierunku B.Sc. Hebamme
(licencjat położnictwa) zaprezentowano strukturę kierunku i program kształcenia.
Pokarm kobiecy wciąż jest, i jeszcze długo pozostanie, niedoścignionym i wręcz niemożliwym do podrobienia wzorcem dla producentów mlek modyfikowanych i najlepszym pokarmem dla noworodka i niemowlęcia. Jest źródłem nie tylko składników niezbędnych do rozwoju niemowlęcia, ale także prawidłowej i unikatowej mikrobioty jelitowej. Jak się dziś wydaje, właściwy skład i funkcja mikrobioty są niezbędne dla zachowania zdrowia zarówno noworodka i niemowlęcia, jak i w przyszłości człowieka dorosłego.
Ciąża wielopłodowa w rozrodzie człowieka jest uznawana za ciążę wysokiego ryzyka. Najczęściej spotka się ciąże bliźniacze, większa liczba płodów to sytuacja niesłychanie rzadka, im więcej, tym rzadziej. Zarówno umieralność, jak i zachorowalność płodów, noworodków i matek jest wyższa niż w przypadku ciąż pojedynczych. Ryzyko rozwinięcia powikłań związanych z adaptacją ciała ciężarnej do rozwoju mnogiej ciąży jest duże, dlatego każda wymaga wzmożonej kontroli i wnikliwej opieki.
Okres ciąży jest tym w życiu kobiety, w którym ze szczególną uwagą powinna ona skupić się na odżywianiu. Niestety, nawet najlepiej skomponowany jadłospis nie będzie w stanie dostarczyć wszelkich niezbędnych witamin i składników odżywczych, które zarówno jej organizm, jak i organizm rozwijającego się dziecka będą potrzebować. Tempo życia, brak dostępu do wartościowych składników, ale i słabe wzorce żywieniowe, które nagminnie stosowane są w dzisiejszych czasach, utrudniają zapewnienie niezbędnych elementów dobrej diety.
Gwałtownie rosnąca liczba zachorowań na koklusz to problem nie tylko Polski, ale także wielu innych krajów świata. W 2024 r. zanotowano w Polsce 20-krotny wzrost zachorowań na krztusiec w stosunku do roku 2023, a liczba zanotowanych przypadków na dzień 15.10.2024 r. wyniosła 20 677 (w tym samym okresie poprzedniego roku – 631). Narastająca liczba chorujących jawnie i mających rozpoznanie, jak i tych nierozpoznanych stwarza ogromne ryzyko dla nieszczepionych jeszcze noworodków i niemowląt do 6. m.ż., bowiem pierwsze szczepienie przeciwko krztuścowi ma miejsce w 2. m.ż. Krztusiec jest wysoce zaraźliwy, o czym świadczy zakaźność wśród podatnych kontaktów domowych wynosząca 80%. Koklusz w pierwszych miesiącach życia i u noworodków jest chorobą ciężką, a niekiedy śmiertelną. Najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą, aby uchronić tę grupę wiekową przed zachorowaniem, jest szczepienie ciężarnych między 27. a 36. tyg. ciąży oraz kobiet w ciąży zagrożonej przedwczesnym porodem po ukończeniu 20. tyg. ciąży. Badania wykazały, że efektywność takiego postępowania, jeśli chodzi o zapobieganie hospitalizacji z powodu kokluszu, sięga ponad 90%.
Pierwsze miesiące życia dziecka są okresem intensywnego rozwoju, podczas którego kluczową rolę odgrywa zasiedlenie jelit przez mikrobiotę – zbiór mikroorganizmów, które mają fundamentalne znaczenie dla zdrowia noworodka. Prawidłowy skład mikrobioty jelitowej jest istotny między innymi dla optymalnego rozwoju układu odpornościowego, metabolizmu oraz ogólnego stanu zdrowia dziecka. Dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej, może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych, takich jak kolki niemowlęce, infekcje, alergie czy atopowe zapalenie skóry [1].
Profilaktyka jest ważną i często niedocenianą częścią pracy pediatry. Propagowanie karmienia piersią jest jednym z jej pierwszych elementów. U dzieci karmionych piersią stwierdzono rzadsze występowanie lub łagodniejszy przebieg: zakażeń przewodu pokarmowego (redukcja zapadalności o 50%), zakażeń dróg oddechowych, zapalenia ucha środkowego, bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy, zakażeń układu moczowego i martwiczego zapalenia jelit, a także prawdopodobnie mniejsze ryzyko m.in. zespołu nagłego zgonu niemowląt, cukrzycy typu I i II, nadwagi i otyłości, hipercholesterolemii i chorób alergicznych [1]. Od lat trwają badania, których celem jest zidentyfikowanie składników mleka kobiecego odpowiadających za te działania.
Biocenoza pochwy to szczególny element flory bakteryjnej kobiet. Panują w niej odpowiednie warunki charakteryzujące się obecnością specyficznych bakterii. Spośród nich aż 95% stanowi Lactobacillus, czyli pałeczka kwasu mlekowego [1]. Rolą bakterii kwasu mlekowego jest utrzymywanie odpowiedniego pH pochwy, które powinno być kwasowe (pH 3,6–4,5), oraz zapobieganie zakażeniom poprzez produkcję czynników przeciwzapalnych. Pozostałą część bakterii stanowią anaeroby, które są niegroźne dla naturalnego środowiska pochwy, jeśli występują w małych stężeniach. Dysproporcja pomiędzy tymi dwoma typami bakterii skutkuje zaburzeniem ekosystemu pochwy, co może prowadzić do pojawienia się zapalenia pochwy. W celu odbudowy oraz uzupełnienia prawidłowej flory bakteryjnej układu moczowo-płciowego oraz przywrócenia i utrzymania odpowiedniego pH pochwy zalecane jest stosowanie preparatów specjalnego przeznaczenia medycznego zawierających w składzie pałeczki Lactobacillus. Innowacyjnym produktem zalecanym przez lekarzy jest PrOVag – suplement diety zawierający bakterie probiotyczne, który wspomaga przywrócenie oraz utrzymanie odpowiedniej mikrobioty.
Zbliżający się sezon jesienno-zimowy jak co roku czyha na najmłodszych pacjentów z niezliczoną ilością infekcji górnych dróg oddechowych. Jak zawsze mamy nadzieję, że tylko tych lżejszych, jednak w przypadku każdej przypadłości związanej z zatkanym nosem jego higiena jest kluczem do poprawy samopoczucia małego człowieka. Pośród licznych umiejętności i ogromu wiedzy, jaką młody rodzic powinien posiąść, jest pielęgnacja nosa dziecka. Temat prosty, a jednak często wyjaśniany w sposób skomplikowany i wywołujący niepotrzebny stres. Położna jest tą osobą, która przekaże rodzicom zasady opieki nad dzieckiem możliwie przystępnie i logicznie, by te podstawowe codzienne czynności nie były czymś wybitnie skomplikowanym, a w łatwy i niemal automatyczny sposób pomagały zadbać o dziecko i wychwycić pierwsze nieprawidłowości. Niby jest to czynność dnia codziennego, jednak jeśli dostajemy w ramiona malutkiego człowieka i bliżej przyjrzymy się jego noskowi, pojawia się przez chwilę niepewność.