Pierwsze dni połogu są zwykle dla kobiety czasem trudnym i obciążającym zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym. Podwaliną prawidłowego przebiegu okresu poporodowego jest odpowiednia modyfikacja hormonalna matki, czego efektem jest wzniecenie procesu inwolucji macicy, inicjacja więzi z noworodkiem, a także rozpoczęcie produkcji pokarmu. Obecnie kładzie się duży nacisk na karmienie naturalne, co z jednej strony przyczynia się do wspierania rozwoju noworodka oraz wspomagania przebiegu połogu, lecz z drugiej strony wywiera na matkach silną presję psychiczną, co często skutkuje obniżonym nastrojem w sytuacji niepowodzenia. Niezwykle istotną rolę odgrywa w tym czasie położna, która swoim ciepłym, życzliwym i profesjonalnym podejściem pomaga matce w wypełnianiu ról rodzicielskich.
Dział: Opieka nad matką i dzieckiem
Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) to częsta przypadłość niemowląt, dzieci, a także dorosłych. W klasyfikacji chorób widnieje jako dermatoza przebiegająca z okresami zaostrzenia i remisji, charakteryzująca się liszajowaceniem skóry oraz uporczywym swędzeniem. Podlega leczeniu poprzez łagodzenie objawów, obecnie jest jednak uznawana za nieuleczalną. Można kontrolować jej przebieg poprzez zastosowanie maści i kremów nawilżających. Według statystyk schorzenie może dotykać nawet 20% populacji, z czego tylko u 25% chorych objawy pojawiają się w wieku dorosłym. W pozostałych przypadkach AZS u osób dorosłych jest konsekwencją zachorowania w dzieciństwie, mimo tendencji do ustępowania choroby wraz z wiekiem [1, 2].
Jeśli chodzi o zapobieganie chorobom zakaźnym u dzieci, nasze postępowanie powinno rozpoczynać się wcale nie w momencie, gdy dziecko się urodzi, a znacznie wcześniej. Przygotowując się do zajścia w ciążę, warto skontrolować stan zdrowia, a odbycie zwykłej wizyty kontrolnej u lekarza ginekologa to absolutna podstawa. Przed tak ważnym przedsięwzięciem, jakim jest macierzyństwo, warto zajrzeć do książeczki zdrowia (lub karty szczepień) i upewnić się, czy nasz własny kalendarz szczepień jest kompletny.
Na temat prawidłowego odżywiania, również w ciąży, powstała niezliczona ilość badań, opracowań i artykułów. Pomimo ogromnej liczby przystępnych źródeł wiedzy tempo życia i często wymagający sporego wysiłku dostęp do wartościowego pożywienia sprawiają, że nasza dieta jest uboga w dobrej jakości składniki odżywcze. Na to, jak rozwijać się będzie dziecko, ma wpływ zarówno to, co je kobieta, jak i to, jaki jest jej styl życia. Co więcej, znaczenie ma również okres przed zajściem w ciążę.
Skóra, zwana również układem powłokowym, może mierzyć aż 2 m2 i w zależności od okolicy ciała osiągać grubość od 1,4 aż do 4 mm (np. na piętach). Składa się z kilku warstw naskórka (rogowaciejącego, kolczystego, pośredniego, podstawnego), które u noworodków i niemowląt stanowią delikatnie połączoną, słabo zwartą strukturę, i skóry prawdziwej. Bierze udział w wielu procesach życiowych – to dzięki niej możliwa jest sprawna termoregulacja, wydzielanie natłuszczającego sebum (łoju), wydalanie ubocznych metabolitów, wchłanianie różnorakich substancji, w tym leków, oraz ochrona przed inwazją patogenów chorobotwórczych. Dojrzewanie skóry obserwuje się przez całe życie, lecz najwyraźniej zaznacza się to w pierwszych 3 latach życia człowieka. Okres ten skutkuje zwiększoną podatnością na uszkodzenia, podrażnienia fizyczne i chemiczne oraz reakcje alergiczne.
Od kilku lat temat szczepień ochronnych u niemowląt wzbudza wiele kontrowersji wśród świeżo upieczonych rodziców. Przyczyną obaw i wątpliwości jest brak dostatecznej wiedzy z zakresu immunologii oraz rosnące zaangażowanie ruchów antyszczepionkowych. Dodatkowo informacje zamieszczane na parentingowych forach internetowych potęgują w rodzicach lęk przed niepożądanymi odczynami poszczepiennymi (NOP) – niesłusznie. Tymczasem kalendarz szczepień ochronnych jest nieustannie poszerzany o nowe szczepienia podstawowe i zalecane, co spotyka się z nieprzychylnym przyjęciem ze strony opiekunów najmłodszych pacjentów. Nieodzowną rolę w zmianie niekorzystnego nastawienia do szczepień odgrywa zatem edukacja prowadzona przez personel medyczny, w tym położne.
Zgodnie z definicją WHO noworodek urodzony przedwcześnie to dziecko urodzone po ukończeniu 22. tygodnia ciąży, a przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży (22+0/7–36+6/7), niezależnie od urodzeniowej masy ciała [1]. Zarówno noworodki urodzone przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży, jak i te, które rodzą się blisko terminu, między 34. a 37. tygodniem ciąży, narażone są na wiele powikłań związanych z wcześniactwem. Problemy medyczne, pielęgnacyjne i rokowanie różnią się w zależności od tego, jak bardzo przedwcześnie nastąpił poród i jaką masę ciała miał noworodek.
Kolka niemowlęca jest łagodnym zaburzeniem czynnościowym przewodu pokarmowego występującym u niemowląt do 4. miesiąca życia. Objawia się epizodami nasilonego niepokoju i płaczu, najczęściej obserwowana jest w godzinach wieczornych. Etiologia kolki niemowlęcej nie jest do końca poznana. Rozpoznanie opiera się na prawidłowo przeprowadzonym wywiadzie oraz badaniu fizykalnym. Rokowanie jest dobre – zaburzenie ma charakter samoograniczający, choć bywa źródłem frustracji rodziców. Postulowany jest związek z późniejszymi zaburzeniami, takimi jak: bezsenność, zespół nadpobudliwości psychoruchowej, migrena. Postępowanie lekarza powinno opierać się na uspokojeniu rodziców oraz zapewnieniu im odpowiedniego wsparcia i edukacji; farmakoterapia wykazuje się ograniczoną skutecznością.
W przypadku ginekologii i położnictwa ważną rolę w systemie ochrony zdrowia odgrywają położne. Ginekolodzy na co dzień z nimi współpracują. Położna to od lat samodzielny zawód medyczny. Jest to zawód uregulowany w ustawie z 2011 r. Położne wykonują dwa rodzaje czynności: na podstawie i bez zlecenia lekarskiego. Celem artykułu jest przybliżenie podstawowych regulacji prawnych związanych z wykonywaniem zawodu położnej w Polsce, w szczególności w aspekcie ich kompetencji i wykonywania zleceń lekarskich.
W czasach łatwego dostępu do potężnej dawki wiedzy rzeczy proste, jak higiena, mogą zostać pominięte, a są niezwykle ważne. Zadaniem położnej jest przekazanie rodzicom zasad opieki nad dzieckiem możliwie przystępnie i logicznie, by te podstawowe codzienne zabiegi nie wydawały się czymś wybitnie skomplikowanym, a w prosty sposób pomagały zadbać o dziecko i wychwycić pierwsze nieprawidłowości.
Jednym z często poruszanych przez rodziców tematów jest częstotliwość wypróżnień u ich dzieci. Noworodek, a potem niemowlę, zwykle wypróżnia się znacznie częściej niż osoby dorosłe, co dla niedoświadczonego rodzica bywa wyzwaniem. W teorii układ pokarmowy każdego człowieka pracuje podobnie, w rzeczywistości jednak nasze indywidualne cechy mocno przekładają się na kwestię wypróżnień. Już czas wydalenia pierwszego stolca – smółki nawet u zdrowych noworodków jest różny. Część dzieci niezwłocznie po pokonaniu kanału rodnego i przystawieniu do piersi wydala po raz pierwszy. Inne potrzebują nawet 2–3 dób, by opróżnić jelita. Owszem, jest to mocno związane z czasem trwania ciąży i tempem rozpoczynania się laktacji, jednak również cechy indywidualne są nie bez znaczenia. Konieczne wydaje się szybkie przystawienie do piersi, by odpowiednio wcześnie stymulować laktację i aby ta była w stanie zabezpieczyć potrzeby dziecka i pomóc w regulacji wypróżnień.
Regeneracja krocza po porodzie wymaga zindywidualizowanego podejścia, dostosowanego do potrzeb i warunków zdrowotnych każdej kobiety. Wsparcie ze strony specjalistów medycznych, w tym lekarzy uroginekologów, ginekologów, fizjoterapeutów i psychologów, może być kluczowe dla skutecznego procesu regeneracji i poprawy jakości życia po porodzie.